Menopauza wciąż niedostatecznie przebadana i źle łagodzona – obszerne badania

Menopauza nie jest trudna dla wszystkich osób, ale u niektórych jej objawy są na tyle poważne, że uniemożliwiają pracę i zaburzają życie rodzinne. Uznanie, że to naturalny proces biologiczny, nie zwalnia od stosowania działań interwencyjnych łagodzących objawy – piszą w „Cell” autorzy największej jak dotąd publikacji poświęconej temu zagadnieniu.

Chociaż około połowy ludzkości przechodzi menopauzę, to mniej niż 15 proc. tej grupy otrzymuje odpowiednie leczenie jej objawów. Zresztą możliwości terapii nierzadko wręcz ciężkich symptomów menopauzy jest niewiele, często są słabo przebadane, mają wątpliwą skuteczność lub powodują szkodliwe skutki uboczne.

W obszernym przeglądzie opublikowanym na łamach czasopisma „Cell” zespół światowej sławy ekspertów w dziedzinie menopauzy podsumowuje to, czego do tej pory dowiedziano się na jej temat, wzywa do dalszych badań nad jej leczeniem i zachęca do zindywidualizowanego, holistycznego podejścia, które uwzględnia zarówno procesy związane ściśle z przebiegiem przekwitania, jak i inne zmiany ogólnoustrojowe zachodzące w organizmie na tym etapie życia kobiety.

– Menopauza i droga do niej nie są trudne dla wszystkich, ale u niektórych objawy mogą być na tyle poważne, że nawet uniemożliwiają pracę i zaburzają życie rodzinne. Uznanie, że dla większości kobiet menopauza jest naturalnym zdarzeniem biologicznym, nie zwalnia od stosowania działań interwencyjnych łagodzących objawy – podkreślają autorzy publikacji.

Na potrzeby przeglądu, aby zsyntetyzować całą dostępną wiedzę na temat menopauzy, naukowcy z Australii, Włoch i Stanów Zjednoczonych przejrzeli ponad 200 prac naukowych powstałych na przestrzeni 71 lat.

Najważniejszą rzeczą, do której doprowadził przegląd literatury, jest według autorów potrzeba wprowadzenia nowej definicji pojęcia menopauzy. Powinna ona brzmieć następująco: „menopauza jest to ostateczne ustanie czynności jajników”. Obecnie obowiązująca definicja mówi zaś, że jest to ustanie menstruacji, co nie jest wystarczająco ścisłym opisem. Nowa definicja, choć nie uwzględnia całej zmienności, stara się także obejmować osoby każdej płci kulturowej, a także osoby, które mają nieregularne miesiączki, stosują określone rodzaje antykoncepcji, przeszły histerektomię, itp.

W swoim raporcie naukowcy zaznaczają, że harmonogram występowania faz menopauzy nie jest jeszcze dobrze poznany i bardzo różni się w zależności od osoby. Właśnie m.in. dlatego obecne ograniczenia wiekowe dotyczące recept i terapii objawów związanych z przekwitaniem są nielogiczne i problematyczne. Bardzo wiele nieprzyjemnych oznak pojawia się w okresie okołomenopauzalnym, tymczasem zdecydowana większość zatwierdzonych terapii przeznaczona jest dla pacjentek w okresie ściśle menopauzalnym.

Aktualnie metody leczenia obejmują terapie hormonalne, zabiegi laserowe i odpowiednią dietę, ale – jak piszą eksperci – niewiele z nich zostało przebadanych w wystarczająco długim okresie, aby móc jednoznacznie potwierdzić ich skuteczność i bezpieczeństwo. Badacze zwracają uwagę na potencjalne skutki uboczne i problemy zdrowotne związane z każdym z wymienionych rodzajów leczenia i zauważają, że nawet najefektywniejsza i najlepiej przebadana dostępna opcja, czyli terapia hormonalna ukierunkowana na estrogen, wciąż nie jest rozwiązaniem idealnym dla wszystkich.

W publikacji podkreślono, że objawy menopauzy różnią się znacznie pomiędzy osobami i to przez cały okres jej trwania. Niektórzy doświadczają wielu poważnych i uciążliwych symptomów, podczas gdy inni mają ich niewiele lub nie mają wcale. Jednak nawet jeśli dana kobieta nie ma zauważalnych objawów, nadal mogą u niej wystąpić istotne „ciche konsekwencje zdrowotne”, w tym utrata masy kostnej oraz zwiększone ryzyko cukrzycy, chorób układu krążenia i niektórych rodzajów nowotworów. Ponadto, podkreślają autorzy, niektóre objawy, takie jak osłabienie czy utrata pamięci krótkotrwałej, mogą być przejściowe, a inne, w tym depresja i stany lękowe, są czasami stanami istniejącymi już wcześniej, które fałszywie przypisuje się menopauzie ze względu na panujące wokół niej nieścisłości i narosłe mity. Badacze zalecają również regularne ćwiczenia i utrzymywanie odżywczej diety bogatej w białko, aby zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia typowych powikłań zdrowotnych.

Dodają, że w dyskusji o menopauzie bardzo często pomijany jest fakt, iż może ona mocno wpływać na społeczno-ekonomiczną sferę życia, w tym wydajność kobiet w pracy, czy w ogóle możliwość kontynuowania pracy zawodowej.

– Pomimo dziesięcioleci badań nad menopauzą potrzebne są dalsze prace – podsumowują eksperci. Wzywają naukowców z całego świata, by zechcieli dokładniej przyjrzeć się temu, kiedy faktycznie rozpoczyna się w organizmie proces menopauzy, i skupili na opracowaniu skuteczniejszych i bezpieczniejszych metod jej leczenia. Podkreślają, że wybitnie zaniedbanym tematem jest kwestia menopauzy u osób spoza krajów o wysokich dochodach. Ponadto sugerują, aby zająć się wreszcie naukową analizą wpływu menopauzy na pracę, zarówno tę w domu, jak i tę zawodową.

Zespół argumentuje również, że leczenie menopauzy, aby przynosiło efekty, musi być całościowe i dostosowane do osoby: ma uwzględniać zarówno skutki przekwitania dla zdrowia fizycznego, jak i psychicznego. – Kobietom z uciążliwymi objawami menopauzy należy doradzić w sprawie możliwości leczenia i zaproponować terapie oparte na dowodach naukowych. Leczenie należy zindywidualizować w zależności od wieku i zagrożeń, pamiętając, że ryzyko dla zdrowia może zwiększać się wraz z wiekiem – piszą eksperci.

– Optymalizacja zdrowia w okresie menopauzy jest dla kobiet bramą do zdrowego starzenia się – konkludują autorzy.