Archiwum
Prof. Tomasz Targowski o pacjentach 75+ i ich receptach
Autor: Iwona Konarska
Data: 05.03.2021
Źródło: Tomasz Targowski
| Tagi: | Tomasz Targowski |
Nowe przepisy – za zgodą chorego wyrażoną przez Internetowe Konto Pacjenta jego dane udostępniane są specjalistom. Dla wielu seniorów jest to bariera, której nawet nie rozumieją.
O komentarz dotyczący przymusu upoważnienia e-learningowego „Menedżer Zdrowia” poprosił prof. Tomasza Targowskiego, konsultanta krajowego w dziedzinie geriatrii i kierownika Kliniki Geriatrii Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji.
Opinia prof. Tomasza Targowskiego:
– To jest złożony problem. Intencja ustawodawcy jest jasna. Artykuł 43a Ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych jasno określa, że specjaliści wystawiając receptę na leki z listy 75+ mają obowiązek dokonania za pomocą platformy elektronicznej weryfikacji ilości oraz rodzaju przepisanych pacjentowi leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, pod względem bezpieczeństwa oraz konieczności ich stosowania, biorąc pod uwagę wcześniej wystawione oraz zrealizowane recepty dla tego pacjenta. A zatem jest to podyktowane przede wszystkim względami bezpieczeństwa farmakoterapii i unikania nadmiernego prescribingu.
Trudno generalnie z tym zapisem dyskutować. Trudno, żeby lekarz podważał zasadność dbania o bezpieczeństwo terapii. Stworzenie prostego narzędzia elektronicznego, pozbawionego dodatkowych zabezpieczeń w postaci konieczności upoważnienia przez pacjenta i dzięki, któremu każdy lekarz miałby dostęp do pełnej historii leczenia pacjenta też jest problemem w sytuacji, gdy obowiązuje ochrona danych osobowych.
Niemniej należy zwrócić uwagę na fakt, że pacjent 75+, aby upoważnić lekarza musi np. stworzyć własny profil zaufany, zatwierdzić go, pamiętać loginy, mieć dostęp do komputera, itp. Pacjenci geriatryczni to często ludzie z obniżoną sprawnością, mniej samodzielni, czasem z zaburzeniami poznawczymi, a do tego najstarsi seniorzy przez większość swojego dorosłego życia nie mieli okazji uczyć się obsługi sieci i komputerów. Kolejne pokolenia seniorów na pewno będą miały z tym mniej trudności.
Uwolnić emerytów od tego przymusu upoważnienia e-learningowego? To z kolei może oznaczać błędy w farmakoterapii. Z drugiej strony takie sprawdzenie leków na portalu nie daje pewności, że pacjent te leki bierze, czy zrealizował receptę, a jeśli tak to czy leków nie zgubił, albo nie zachomikował w domowej szufladzie i nawet nie pamięta, że ma określony farmaceutyk w domu. Zwykle uznajemy, że w czasie wywiadu lekarskiego z pacjentem lub jego opiekunem uzyskujemy najbardziej rzetelne informacje na temat aktualnej polifarmakoterapii.
Wydaje mi się, że w pewnych sytuacjach, wymóg elektronicznej weryfikacji dotychczasowego leczenia chorego, któremu chcemy przepisać leki z listy 75+ mógłby być zniesiony. Na przykład w odniesieniu do pacjentów korzystających ze świadczeń w poradniach geriatrycznych lub wypisywanych z oddziałów geriatrycznych – w geriatrii z założenia zajmujemy się zwalczaniem polipragmazji i „ustawianiem” pełnej farmakoterapii. W moim przekonaniu pacjent, który wychodzi z oddziału geriatrycznego lub z wizyty w poradni geriatrycznej jest kompleksowo oceniony i sprawdzony pod kątem bezpieczeństwa i zasadności farmakoterapii. Taki pacjent powinien mieć możliwość dostania leków z listy 75+ z pominięciem weryfikacji leczenia na e-portalu.
Podsumowując – możliwość wypisywania leków z listy 75+ przez innych lekarzy specjalistów to krok naprzód. Do niedawna taką możliwość miał jedynie personel POZ i to lekarz POZ miał koordynować całość farmakoterapii. Niemniej wielokrotnie słyszałem głosy lekarzy POZ, że nie czują się do końca kompetentni, aby ingerować znacząco w leczenie specjalistyczne zalecone przez innych specjalistów z obawy przed ewentualnymi roszczeniami w przypadku wystąpienia powikłań. Warto wziąć pod uwagę, że niektórzy specjaliści np. geriatrzy z założenia oceniają całość farmakoterapii podczas realizacji świadczeń geriatrycznych.
Czy zatem obowiązek elektronicznej weryfikacji leczenia po uzyskaniu zgody chorego poświadczonej profilem zaufanym najstarszych pacjentów jest w takich sytuacjach bezwzględnie konieczny?
Opinia prof. Tomasza Targowskiego:
– To jest złożony problem. Intencja ustawodawcy jest jasna. Artykuł 43a Ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych jasno określa, że specjaliści wystawiając receptę na leki z listy 75+ mają obowiązek dokonania za pomocą platformy elektronicznej weryfikacji ilości oraz rodzaju przepisanych pacjentowi leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, pod względem bezpieczeństwa oraz konieczności ich stosowania, biorąc pod uwagę wcześniej wystawione oraz zrealizowane recepty dla tego pacjenta. A zatem jest to podyktowane przede wszystkim względami bezpieczeństwa farmakoterapii i unikania nadmiernego prescribingu.
Trudno generalnie z tym zapisem dyskutować. Trudno, żeby lekarz podważał zasadność dbania o bezpieczeństwo terapii. Stworzenie prostego narzędzia elektronicznego, pozbawionego dodatkowych zabezpieczeń w postaci konieczności upoważnienia przez pacjenta i dzięki, któremu każdy lekarz miałby dostęp do pełnej historii leczenia pacjenta też jest problemem w sytuacji, gdy obowiązuje ochrona danych osobowych.
Niemniej należy zwrócić uwagę na fakt, że pacjent 75+, aby upoważnić lekarza musi np. stworzyć własny profil zaufany, zatwierdzić go, pamiętać loginy, mieć dostęp do komputera, itp. Pacjenci geriatryczni to często ludzie z obniżoną sprawnością, mniej samodzielni, czasem z zaburzeniami poznawczymi, a do tego najstarsi seniorzy przez większość swojego dorosłego życia nie mieli okazji uczyć się obsługi sieci i komputerów. Kolejne pokolenia seniorów na pewno będą miały z tym mniej trudności.
Uwolnić emerytów od tego przymusu upoważnienia e-learningowego? To z kolei może oznaczać błędy w farmakoterapii. Z drugiej strony takie sprawdzenie leków na portalu nie daje pewności, że pacjent te leki bierze, czy zrealizował receptę, a jeśli tak to czy leków nie zgubił, albo nie zachomikował w domowej szufladzie i nawet nie pamięta, że ma określony farmaceutyk w domu. Zwykle uznajemy, że w czasie wywiadu lekarskiego z pacjentem lub jego opiekunem uzyskujemy najbardziej rzetelne informacje na temat aktualnej polifarmakoterapii.
Wydaje mi się, że w pewnych sytuacjach, wymóg elektronicznej weryfikacji dotychczasowego leczenia chorego, któremu chcemy przepisać leki z listy 75+ mógłby być zniesiony. Na przykład w odniesieniu do pacjentów korzystających ze świadczeń w poradniach geriatrycznych lub wypisywanych z oddziałów geriatrycznych – w geriatrii z założenia zajmujemy się zwalczaniem polipragmazji i „ustawianiem” pełnej farmakoterapii. W moim przekonaniu pacjent, który wychodzi z oddziału geriatrycznego lub z wizyty w poradni geriatrycznej jest kompleksowo oceniony i sprawdzony pod kątem bezpieczeństwa i zasadności farmakoterapii. Taki pacjent powinien mieć możliwość dostania leków z listy 75+ z pominięciem weryfikacji leczenia na e-portalu.
Podsumowując – możliwość wypisywania leków z listy 75+ przez innych lekarzy specjalistów to krok naprzód. Do niedawna taką możliwość miał jedynie personel POZ i to lekarz POZ miał koordynować całość farmakoterapii. Niemniej wielokrotnie słyszałem głosy lekarzy POZ, że nie czują się do końca kompetentni, aby ingerować znacząco w leczenie specjalistyczne zalecone przez innych specjalistów z obawy przed ewentualnymi roszczeniami w przypadku wystąpienia powikłań. Warto wziąć pod uwagę, że niektórzy specjaliści np. geriatrzy z założenia oceniają całość farmakoterapii podczas realizacji świadczeń geriatrycznych.
Czy zatem obowiązek elektronicznej weryfikacji leczenia po uzyskaniu zgody chorego poświadczonej profilem zaufanym najstarszych pacjentów jest w takich sytuacjach bezwzględnie konieczny?
