Pośmiertne przekazanie ciała nauce

Do tej pory 350 osób zdecydowało się przekazać pośmiertnie swoje ciała na rzecz Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Program Świadomej Donacji działa na tej uczelni od 2006 r., ale zainteresowanie nim zwiększa się dopiero w ostatnich latach. Tylko w ubiegłym roku zgłosiło się do niego 80 chętnych, głównie z Dolnego Śląska.

– Myślę, że duży wpływ na wzrost zainteresowania donacjami ma oswajanie tego trudnego tematu, m.in. poprzez akcje naszej uczelni, organizowane na Zaduszki – uważa dr n. med. Zygmunt Domagała z Zakładu Anatomii Prawidłowej UMW, inicjator programu. – Pod Collegium Anatomicum UMW studenci i pracownicy zapalają znicze, a także składają wiązanki, by uczcić pamięć donatorów. To symboliczne podziękowanie za ważny dar dla procesu kształcenia adeptów medycyny stało się już naszą tradycją. Staramy się przy tej okazji przekazać także jak najwięcej informacji na temat wykorzystania ludzkiego ciała do celów naukowych, a nade wszystko mówimy o szacunku, jakim pracownicy uczelni traktują zmarłych. Po ubiegłorocznej uroczystości, którą odnotowano w lokalnych mediach, w ciągu kilku dni do Programu Świadomej Donacji UMW zgłosiło się 18 chętnych, co było liczbą rekordową. W tym roku w listopadzie planujemy zorganizować podobne wydarzenie. Jego mottem będą słowa Horacego „Non omnis moriar”.

Łacińska sentencja „Hic mortui docent vivos” ( „Tu umarli uczą żywych”) umieszczana jest nad wejściami do prosektoriów niemal każdej uczelni medycznej na świecie nie bez powodu. Mimo rozwoju technologii i wprowadzania do dydaktyki coraz bardziej nowoczesnych narzędzi ludzkie ciało pozostaje niezbędne w kształceniu adeptów zawodów medycznych. Zajęcia i egzaminy z anatomii należą do najtrudniejszych na studiach medycznych, lecz także do najważniejszych. W ich trakcie istotne jest oswajanie z ludzkim ciałem – konieczne w zawodach medycznych, nie tylko w zawodzie lekarza.

– Podczas zajęć z anatomii ogromne znaczenie ma nauczenie studentów szacunku do zmarłego, by w przyszłości postępowali zgodnie z najwyższymi zasadami etyki – mówi dr Zygmunt Domagała. – Tego nie da się nauczyć tylko za pomocą programów komputerowych i fantomów, które są cennym uzupełnieniem, ale nie zastąpią zajęć w prosektorium. Pamiętajmy, że ważnym elementem zawodu lekarza jest pomoc w przejściu od życia do śmierci, także przedstawiciele innych zawodów medycznych mają w swojej pracy styczność ze śmiercią. Trzeba u nich wykształcić szczególną wrażliwość.

Dr Domagała przyznaje, że proces przemiany człowieka w preparat anatomiczny jest trudny emocjonalnie również dla niego, mimo że zajmuje się tym od wielu lat.

– W pewnym sensie przeprowadzam człowieka po śmierci ze sfery sacrum do sfery profanum. Podczas całego tego procesu mam świadomość, że donator dał mi ogromny dar i na moje barki spada odpowiedzialność, żeby został on właściwie spożytkowany. Żeby posłużył do tego, by kolejne pokolenia adeptów medycyny posiadły unikalne umiejętności – stwierdza lekarz.

To jeden z powodów, dla których pracownik Zakładu Anatomii Prawidłowej UMW sam przystąpił do programu donacji i przekazał swoje ciało po śmierci do dyspozycji swojej uczelni. Jak mówi, chciałby, aby dzieci mogły liczyć na dobrą opiekę medyczną w przyszłości. A lekarz czy fizjoterapeuta musi gdzieś dobrze nauczyć się zawodu.

Do Programu Świadomej Donacji Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu może przystąpić każdy mieszkaniec województwa dolnośląskiego, opolskiego lub lubuskiego, poprzez podpisanie aktu donacji. Akt donacji jest dobrowolny, nieodpłatny i nie może być źródłem żadnych korzyści majątkowych. Zgodnie z zasadami dolnośląskiego programu (podobnie jak wszystkich innych tego typu w Polsce) podpis donatora na akcie donacji musi być uwierzytelniony przez notariusza. To jedyny koszt, jaki musi ponieść osoba przekazująca ciało nauce.

W naszej kulturze miejsce pochówku jest bardzo ważne, a dla niektórych nie do przyjęcia może być perspektywa jego braku. I tu pomocna może być możliwość symbolicznego pogrzebu donatora. Musi to być jednak jego własna decyzja, zaznaczona wyraźnie w akcie donacji.

Program Świadomej Donacji UMW dostępny jest na stronie: http://anpraw.umw.edu.pl/donacja.