Jak zapobiec niewydolności oddechowej i nadciśnieniu płucnemu u noworodków – badania naukowców z WUM

Do czynników ryzyka wystąpienia niewydolności oddechowej u noworodków zalicza się m.in. poród przedwczesny i poród drogą cięcia cesarskiego. Naukowcy z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego szukają sposobów, aby zmniejszyć odsetek nadciśnienia płucnego współistniejącego z ciężkimi zaburzeniami oddychania u najmłodszych pacjentów.

Niewydolność oddechowa noworodków jest jednym z najpoważniejszych problemów współczesnej neonatologii. Dzięki poprawie jakości opieki perinatologicznej w Polsce od kilku lat obserwujemy niewielkie obniżanie się odsetka noworodków urodzonych przedwcześnie. Natomiast od kilku lat wzrasta liczba porodów drogą cięcia cesarskiego – zarówno ze wskazań planowych, jak i poprzedzonych próbą porodu siłami natury. Obecnie w niektórych ośrodkach odsetek cięć cesarskich przekroczył już 50 proc.

– W przypadku porodu drogą cięcia cesarskiego u noworodków na skutek zaburzonej adaptacji do życia pozamacicznego mamy do czynienia z utrudnionym wchłanianiem płynu płucnego, którego zaleganie w płucach jest przyczyną wielu niekorzystnych zjawisk, z występowaniem niewydolności oddechowej i tym samym pogorszeniem stanu ogólnego noworodka. Nasz projekt poświęcony jest noworodkom, które ukończyły 32. tygodnie życia wewnątrzmacicznego – tłumaczy dr hab. n. med. Renata Bokiniec, główna badaczka w projekcie the REFSAL trial.

TTN – przemijający szybki oddech noworodka (Transient Tachypnea of the Newborn) jest jedną z najczęstszych przyczyn niewydolności oddechowej wśród noworodków urodzonych o czasie oraz tzw. późnych wcześniaków (late preterm).

Obecnie brakuje silnych danych wspierających rutynowe stosowanie dodatkowych leków w leczeniu zaburzeń oddychania u noworodków. Niektórzy eksperci sugerują, że wczesne zastosowanie ciśnień rozprężających (np. wczesny donosowy CPAP) wraz z wziewnym podaniem salbutamolu może złagodzić przebieg cięższych postaci TTN i pozwala uniknąć stosowania wentylacji mechanicznej, co w konsekwencji może zapobiec rozwojowi przetrwałego nadciśnienia płucnego (PPHN). Jednak autorzy metaanalizy badań z bazy Cochrane z 2016 r. nie znaleźli jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy wziewny salbumatol pozwoli zapobiec lub złagodzić przebieg cięższych postaci TTN.

Naukowcy z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego przeprowadzą wieloośrodkowe badanie Refsal „A multicenter, double-blind, randomized, placebo-controlled phase III trial of the inhaled β2-adrenergic receptor agonist salbutamol for transient tachypnea of the newborn (the REFSAL trial) oceniające skuteczność i bezpieczeństwo salbutamolu podawanego wziewnie. Należy podkreślić, że salbutamol jest bardzo dobrze poznanym lekiem, który ma zastosowanie w leczeniu astmy. W badaniu sprawdzimy inne możliwości jego zastosowania w neonatologii. Badanie jest finansowane ze środków Agencji Badań Medycznych.

– Celem pierwszorzędowym naszego badania jest zmniejszenie (dzięki zastosowanej interwencji – tj. podaży leku, salbutamolu) odsetka ciężkiego nadciśnienia płucnego, które może być powikłaniem przedłużających się zaburzeń oddychania zwanych TTN szczególnie u dzieci urodzonych przez cięcie cesarskie – wyjaśnia dr Renata Bokiniec.

Każdy noworodek, u którego po urodzeniu utrzymują się zaburzenia oddychania, może być zakwalifikowany do badania, o ile nie ma dodatkowych wad wrodzonych.

– W celu włączenia noworodka do badania zwracamy się na początku do obydwojga rodziców o wyrażenie świadomej zgody na udział w nim ich dziecka. Po podpisaniu zgody noworodkowi nadajemy poprzez specjalny system zwany CRFem numer uczestnika badania, po czym możemy przystąpić do wykonywania poszczególnych procedur – dodaje dr Renata Bokiniec.

Każdy noworodek zakwalifikowany do badania ma wykonane dokładne badanie echokardiograficzne serca, oraz USG płuc. Po ich wykonaniu pacjent otrzymuje inhalację z leku lub soli fizjologicznej, która trwa 30 minut.