Stopniowe zwiększanie dawki allopurinolu u chorych z dną moczanową w praktyce klinicznej
Autor: Alicja Kostecka
Data: 13.09.2017
Źródło: AK/Ann Rheum Dis. 2017 Sep;76(9):1522-1528
Naukowcy z Nowej Zelandii postanowili sprawdzić, czy w codziennej praktyce trzeba się obawiać działań niepożądanych allopurinolu w strategii leczenia ze stopniowym zwiększaniem dawki leku.
Allopurinol jest lekiem pierwszego wyboru w przewlekłym leczeniu dny moczanowej. Według zaleceń ekspertów lek powinien być włączany w małej dawce ze stopniowym jej zwiększaniem, aż do uzyskania celu terapeutycznego, którym jest poziom kwasu moczowego w surowicy <6mg/dl (u chorych z guzkami dnawnymi <5mg/dl), maksymalna dawka allopurinolu to 800mg/dobę. Mimo obowiązujących zaleceń w praktyce klinicznej u pacjentów bardzo rzadko są stosowane dawki powyżej 300mg/dobę, zwykle z powodu obawy o działania niepożądane. Zespół nadwrażliwości na allopurinol jest rzadkim zjawiskiem i dotyczy około 0.1% osób , najczęściej występuje w pierwszych 8 tygodniach stosowania leku , a czynnikami ryzyka są wysoka dawka leku oraz przewlekła choroba nerek.
W zaplanowanym przez nich badaniu wzięło udział 183 chorych z dną moczanową leczonych allopurinolem, z poziomem kwasu moczowego >6mg/dl oraz z licznymi schorzeniami współistniejącymi. Wśród badanych u 52% klirens kreatyniny wynosił poniżej 60 ml/min a u ponad 13% nawet <30 ml/min, średnia wieku 60 lat. Następnie uczestników badania losowo przydzielono do jednej z dwóch grup: ze stabilną dawką allopurinolu (grupa kontrolna) oraz z dawką leku dostosowaną do poziomu kwasu moczowego zwiększaną według potrzeb o 50mg/miesiąc. W chwili rozpoczęcia badania średni poziom kwasu moczowego chorych wynosił 7.15 mg/dl, a średnia dawka leku- 269mg/dobę. Po 12 miesiącach leczenia w grupie kontrolnej u 32% chorych stwierdzono zalecany poziom kwasu moczowego, w drugiej grupie leczonej zgodnie z zaleceniami odpowiednio u 69%. Odnotowano 43 zdarzenia niepożądane u 25 osób z grupy kontrolnej i 35 zdarzenia u 22 osób z grupy ze zwiększaniem dawki. W obu grupach odnotowano 5 zgonów, żadne z nich nie były związane z leczeniem allopurinolem , tylko jedno z działań niepożądanych prawdopodobnie miało z nim związek. Częstym działaniem niepożądanym było zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych, bez różnic statystycznych między grupami, częste również były zmiany w wynikach klirensu kreatyniny (odnotowywano zmiany wynoszące >20%), ale zarówno wzrost jak i obniżenie klirensu kreatyniny były równie częste, bez różnic istotnych statystycznie między grupami. U 31% chorych z grupy zwiększającej dawkę allopurinolu nie osiągnięto prawidłowych wartości kwasu moczowego, co może świadczyć o słabej współpracy z pacjentem lub oporności na allopurinol.
Na podstawie przeprowadzonego otwartego randomizowanego badania potwierdzono, iż u osób z dną moczanową, również u tych którzy mają upośledzoną funkcję nerek, którzy tolerują dawki leku dostosowane do klirensu kreatyniny dalsze zwiększanie dawki do uzyskania celu terapeutycznego jest bezpieczne i dobrze tolerowane.
W zaplanowanym przez nich badaniu wzięło udział 183 chorych z dną moczanową leczonych allopurinolem, z poziomem kwasu moczowego >6mg/dl oraz z licznymi schorzeniami współistniejącymi. Wśród badanych u 52% klirens kreatyniny wynosił poniżej 60 ml/min a u ponad 13% nawet <30 ml/min, średnia wieku 60 lat. Następnie uczestników badania losowo przydzielono do jednej z dwóch grup: ze stabilną dawką allopurinolu (grupa kontrolna) oraz z dawką leku dostosowaną do poziomu kwasu moczowego zwiększaną według potrzeb o 50mg/miesiąc. W chwili rozpoczęcia badania średni poziom kwasu moczowego chorych wynosił 7.15 mg/dl, a średnia dawka leku- 269mg/dobę. Po 12 miesiącach leczenia w grupie kontrolnej u 32% chorych stwierdzono zalecany poziom kwasu moczowego, w drugiej grupie leczonej zgodnie z zaleceniami odpowiednio u 69%. Odnotowano 43 zdarzenia niepożądane u 25 osób z grupy kontrolnej i 35 zdarzenia u 22 osób z grupy ze zwiększaniem dawki. W obu grupach odnotowano 5 zgonów, żadne z nich nie były związane z leczeniem allopurinolem , tylko jedno z działań niepożądanych prawdopodobnie miało z nim związek. Częstym działaniem niepożądanym było zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych, bez różnic statystycznych między grupami, częste również były zmiany w wynikach klirensu kreatyniny (odnotowywano zmiany wynoszące >20%), ale zarówno wzrost jak i obniżenie klirensu kreatyniny były równie częste, bez różnic istotnych statystycznie między grupami. U 31% chorych z grupy zwiększającej dawkę allopurinolu nie osiągnięto prawidłowych wartości kwasu moczowego, co może świadczyć o słabej współpracy z pacjentem lub oporności na allopurinol.
Na podstawie przeprowadzonego otwartego randomizowanego badania potwierdzono, iż u osób z dną moczanową, również u tych którzy mają upośledzoną funkcję nerek, którzy tolerują dawki leku dostosowane do klirensu kreatyniny dalsze zwiększanie dawki do uzyskania celu terapeutycznego jest bezpieczne i dobrze tolerowane.
