Artykuł poglądowy
Sukcesy i porażki badań nad neuroprotekcją w udarze niedokrwiennym mózgu

Ze względu na społeczne obciążenie związane z udarem niedokrwiennym mózgu, nadal poszukuje się skutecznych i bezpiecznych form farmakoterapii. Choć wprowadzenie leczenia trombolitycznego stanowiło istotny postęp, to
stosowanie tej formy terapii jest możliwe u niewielu
chorych. Ogromne nadzieje budzą natomiast leki neuroprotekcyjne, których koncepcja działania oparta jest
o procesy związane z niedokrwieniem i śmiercią komórek.
Mimo przeprowadzenia ogromnej liczby badań doświadczalnych, z zastosowaniem ponad 1000 substancji o działaniu neuroprotekcyjnym, zaledwie w przypadku
kilku z nich można było przeprowadzić badania z udziałem ludzi. Żaden lek nie został jednak wprowadzony
na rynek, ze względu na brak udowodnionej skuteczności lub toksyczność. W 1999 r. opublikowano rekomendacje
STAIR (Stroke Therapy Academic Industry Roundtable)
mające na celu poprawienie metodologii badań eksperymentalnych. Mimo że lek NXY-059 (disufenton) spełniał wszystkie kryteria STAIR i początkowo budził
nadzieje na zmniejszenie niesprawności u chorych po udarze niedokrwiennym mózgu, to w trakcie wieloośrodkowych badań klinicznych z randomizacją, przeprowadzonych na potrzeby rejestracji nie udało się
wykazać jego skuteczności.

Ischemic stroke is the leading medical cause of mortality and neurological disability in adult population. Large progress was made by introducing recombinant tissue activator (rt-PA) but according to very strict inclusion criteria, its use is limited to small number of patients. Effective, well-tolerated treatments are needed to decrease disability and improve patients’ prognosis. The idea of neuroprotective agent is that it interferes with mechanisms involved in ischemic cascade. Fine results obtained with neuroprotectants in models of ischemia are not reproducible in clinical trials. To improve quality of experimental studies, STAIR (Stroke Therapy Academic Industry Roundtable) introduced recommendations for preclinical drug testing. NXY-059 was the only drug which fulfilled the STAIR recommendation and much was expected with its use. However the results of large, randomized clinical trials were very disappointed and up till now no neuroprotective drug has been introduced to the market.