Czynnik wzrostu fibroblastów 21 – aktualne spojrzenie na rolę w fizjologii organizmu oraz patogenezie cukrzycy i otyłości

Czynnik wzrostu fibroblastów 21 należy do heterogennej rodziny białek FGF. Odgrywa on ważną rolę w metabolizmie węglowodanów i lipidów. Jest produkowany przez hepatocyty, białą tkankę tłuszczową, komórki trzustki oraz mięśni szkieletowych. Hormon ten stymuluje glukoneogenezę, oksydację wolnych kwasów tłuszczowych i ketogenezę w wątrobie. Czynniki transkrypcyjne obecne w wątrobie (PPAR-α) oraz w adipocytach (PPAR-γ) kontrolują jego ekspresję komórkową. Podwyższony poziom FGF21 w surowicy jest asocjowany z niektórymi chorobami, w których patogenezie kluczowym mechanizmem jest oporność na insulinę, tj.: otyłością, cukrzycą typu 2, upośledzoną tolerancją glukozy oraz zespołem metabolicznym. Szlaki metaboliczne w wątrobie i białej tkance tłuszczowej są regulowane także przez inne hormony (leptyna, adiponektyna, omentyna, rezystyna, waspina, wisfatyna, apelina oraz chemeryna) oraz enzym G3PP. Substancje te odgrywają ważną rolę w rozwoju chorób związanych z zaburzeniami gospodarki węglowodanowo-lipidowej. Obecnie FGF21 jest badany pod kątem potencjalnej skuteczności w leczeniu insulinoporności Celem artykułu jest przedstawienie roli czynnika fibroblastów 21 w organizmie człowieka ze szczególnym uwzględnieniem układu wewnątrzwydzielniczego.

Fibroblast growth factor 21 (FGF21) belongs to the heterogenic FGF proteins family.  It plays important role in the carbohydrate and lipid metabolism. It is produced by hepatocytes, white adipose tissue, pancreatic and skeletal muscle cells. That hormone stimulates gluconeogenesis, free fatty acids oxidation and ketogenesis in liver. Transcription factors found in liver (PPAR-α) and in adipocytes (PPAR-γ) control its cellular expression. Elevated level of serum FGF21 is associated with some diseases, in which crucial mechanism in their pathogenesis is insulin resistance: obesity, diabetes mellitus, impaired glucose tolerance and metabolic syndrome. Metabolic pathways in liver and white adipose tissue are regulated by some other hormones (leptin, adiponectine, omentin, resistin, vaspin, visfatin, apelin and chemerin) and G3PP enzyme. These substances play important role in the development of diseases connected with the disorders of the carbohydrate and lipid metabolism. Currently FGF21 is being investigated as the potential drug in the insulin resistance treatment. The article aims to present the potential clinical significance of fibroblast growth factor 21 with particular emphasis of the impact on the function of the endocrine system.