„Europejski kodeks walki z rakiem” w aspekcie praktycznym

Wstęp: Obserwowany w Europie wzrost zachorowań na nowotwory złośliwe stał się motorem napędowym do opracowania w 1987 r. prostych zaleceń, które poprzez kształtowanie motywacji, wiedzy i umiejętności miały doprowadzić do zmiany stylu życia.

Cel pracy: Przedstawienie zaleceń „Europejskiego kodeksu walki z rakiem” jako narzędzia służącego do obniżenia zachorowalności i umieralności na nowotwory złośliwe.

Materiał i metody: Autorskie tłumaczenie czwartej, anglojęzycznej edycji „Europejskiego kodeksu walki z rakiem” wraz z analizą podstawowych wskaźników statystycznych z bazy GLOBOCAN i Krajowego Rejestru Nowotworów.

Wyniki i wnioski: Kodeks zawiera 12 prostych zaleceń: Nie pal! Uczyń dom miejscem wolnym od dymu tytoniowego! Dbaj o utrzymanie prawidłowej masy ciała! Bądź aktywny fizycznie! Odżywiaj się zdrowo! Ogranicz spożycie alkoholu! Rozsądnie korzystaj ze słońca! Chroń się przed szkodliwym działaniem substancji rakotwórczych! Chroń się przed szkodliwym promieniowaniem! Staraj się karmić piersią, ogranicz HTZ. Pamiętaj o szczepieniach! Uczestnicz w programach badań przesiewowych w kierunku wczesnego wykrywania raka piersi, szyjki macicy, jelita grubego! Badania wykazują, że przynajmniej 1/3 zachorowań na nowotwory złośliwe można uniknąć poprzez zdrowy styl życia, a kolejną 1/3 można wcześnie wykryć i skutecznie leczyć. Niestety, jak dowodzą badania, Polacy nie mają świadomości komplementarności profilaktyki pierwotnej i wtórnej, pomimo wiedzy o tym, jak zdrowo żyć, nie zmieniają swojego stylu życia: palą tytoń, nie stosują zdrowej diety, są otyli i mało aktywni fizycznie. Poprzez budowanie świadomości onkologicznej należy przekonywać i zachęcać społeczeństwo do zmiany postaw zdrowotnych. Jeśli edukatorom nie uda się zmienić stylu życia Polaków, za 20–40 lat może się okazać, że nie będzie miał nas kto i za co leczyć.

Introduction: The growth in the incidence of cancer that had been observed in Europe gave rise in 1987 to the development of simple recommendations which were aimed to promote lifestyle changes by generating appropriate motivation, knowledge and skills.

Aim of the study: The European Code Against Cancer (ECAC) as an effective tool to fight with cancers.

Material and methods: The Code (English version), analysis of the Globocan and the National Cancer Registry data.

Results and conclusions: The Code comprises twelve simple messages: Do not smoke. Make your home smoke free. Take action to be a healthy body weight. Be physically active. Have a healthy diet. Limit your alcohol intake. Avoid too much sun. Protect yourself against cancer-causing substances. Protect yourself against harmful radiation. Try to breastfeed your baby. Remember to take part in vaccination programmes. Take part in organised cancer screening programmes for early detection of breast cancer, cervical cancer and bowel cancer. As shown by epidemiological studies, a third of cancer cases can be avoided by a healthy lifestyle, another third can be detected at an early stage and effectively treated. Unfortunately, as studies show, the Polish are not aware of the complementary roles of primary and secondary prevention, and do not change their habits despite knowing how to live a healthy lifestyle. If we do not manage to change our lifestyles, it some 20-40 years we may run short of human and financial resources to treat the disease.