Ocena zachowania funkcji komórek beta trzustki u dzieci z długotrwającą cukrzycą typu 1 z użyciem ultraczułej metody oznaczania c-peptydu

Wstęp. Cukrzyca typu 1 jest autoimmunizacyjną chorobą, w której zniszczeniu ulegają komórki beta wysp trzustkowych. Jeszcze do niedawna sądzono, że utrata wewnątrzwydzielniczej funkcji trzustki jest całkowita i nieunikniona. Jednak wraz z rozwojem wiedzy oraz powstaniem nowych wiarygodnych metod oznaczania c-peptydu przy jego bardzo niskich stężeniach okazało się, że szczątkowa funkcja gruczołu może być zachowana nawet dekady od diagnozy. Celem badania była ocena stężenia c-peptydu za pomocą rutynowej metody laboratoryjnej oraz nowej metody ultraczułej u dzieci z długotrwającą cukrzycą typu 1 w relacji do charakterystyki klinicznej pacjentów. Metody. Do badania włączyliśmy 178 kolejnych pacjentów z cukrzycą typu 1 trwającą co najmniej 1 rok, średni czas trwania cukrzycy wynosił 5,6 lat. Zostały wykonane podstawowe pomiary antropometryczne oraz pobrane próbki krwi. Z medycznych historii pacjentów zebrano informacje dotyczące przebiegu choroby i wcześniejszych wyników laboratoryjnych. W pobranych próbkach krwi oznaczono wartość HbA1c oraz stężenie c-peptydu metodą klasyczną (n=178)  i ultraczułą (n=160) (Mercodia). Klinicznie istotne stężenie c-peptydu uznano przy wartości 0,23 ng/ml zgodnie z rekomendacjami DCCT. Wyniki. Klinicznie istotne stężenie c-peptydu stwierdzono u 54 z 160 pacjentów (33,75%). Pacjenci z zachowanym stężeniem c-peptydu byli starsi w czasie diagnozy, mieli dłuższy okres remisji i wymagali mniejszych całkowitych i bazalnych dawek insuliny.  W grupie z zachowanym wydzielaniem c-peptydu stwierdzono istotnie niższą średnią wartość HbA1c z ostatniego roku i wyższą wartość HbA1c w momencie diagnozy choroby. Porównując klasyczną i ultraczułą metodę oznaczania c-peptydu, uzyskaliśmy podobne wyniki. Wnioski. Wykazano zachowane wydzielanie c-peptydu u 34% dzieci z długotrwająca cukrzycą typu 1. Nasze obserwacje potwierdzają przypuszczenie, że szczątkowa funkcja komórek beta wysp trzustki (mierzona stężeniem c-peptydu) jest korzystna dla wyrównania metabolicznego pacjentów. Klasyczna metoda oznaczania stężenia c-peptydu może być równie przydatna w praktyce klinicznej, jak metoda ultraczuła.

Introduction. Type 1 diabetes mellitus is a disease caused by the autoimmune destruction of pancreatic beta-cells. It was previously believed that the loss of the endocrine function of the pancreas is total and inevitable. With the rise of new knowledge and new methods allowing to reliably measure c-peptide in the low plasma concentration range, we have learned otherwise. Some residual function of the beta-cells can be present even after decades of the course of the disease. The aim of the study was to evaluate the c-peptide level with routine laboratory and ultrasensitive methods in children with long-standing type 1 diabetes in relation to clinical characteristics. Methods. We recruited 178 consecutive children with type 1 diabetes mellitus lasting at least 1 year, mean diabetes duration was 5.6 years. Basic anthropometric measurements were performed and blood samples were drawn. From patients history records we gathered data regarding the course of the disease and laboratory results previously acquired. Laboratory tests performed on the blood samples included HbA1c levels and c-peptide level measurement using classic (n=178) and ultrasensitive (n=160) method (Mercodia). Clinically relevant c-peptide level was set at 0.23 ng/ml according to the DCCT recommendations. Results. Clinically relevant c-peptide was found in 54 of 160 (33.75%) patients. Patients with preserved c-peptide were older at the time of diagnosis, had longer clinical remission, and required lower total and basal doses of insulin. Significantly lower mean HbA1c from the last year, but higher HbA1c at the time of the diabetes diagnosis were found in the group with higher c-peptide levels. The comparison of the classic and ultrasensitive c-peptide tests revealed that both yield similar results. Conclusions. Our observation shows that 34% of young patients with long-standing type 1 diabetes have prolonged c-peptide secretion. We confirm the long-standing assumption that residual beta-cell function is beneficial for metabolic control of the patients. Classic method of the c-peptide measurement can be just as useful in clinical practice as the ultrasensitive one.