„PoZdro!” jako przykład skutecznego wieloośrodkowego programu zwalczania otyłości i promowania zdrowego stylu życia u dzieci i młodzieży w Polsce – protokół badania oraz doniesienia wstępne z pierwszego ośrodka

Wprowadzenie
Od ponad 30 lat obserwuje się rosnący trend otyłości wśród dzieci i młodzieży na całym świecie, co skutkuje zwiększeniem ryzyka rozwoju chorób metabolicznych.

Cel
Opis protokołu oraz wstępne wyniki dotychczas największego programu profilaktyki oraz walki z otyłością u dzieci w Polsce „Po-Zdro!”.

Materiał i metody
Program oparty jest na trzech filarach: skriningu, zaangażowaniu opiekunów podczas długotrwałej interwencji behawioralnej (panele lekarza, dietetyka, psychologa, specjalisty aktywności fizycznej) oraz zajęciach edukacyjnych w szkołach średnich. Program zapewnia skoordynowaną pomoc dla nastolatków z nadwagą lub otyłością oraz ich rodzin w 4 dużych polskich miastach. W skriningu uczestni-czyło ponad 30 000, a w Programie ponad 2000 dzieci.

Wyniki
Wstępne wyniki z Gdyni pokazują, iż od 2014 r. przebadano 3998 spośród 6346 (63%) kwalifikujących się uczniów z 24 szkół (pierw-sza klasa szkoły średniej). U 16% dzieci stwierdzono nadwagę (wskaźnik masy ciała; body mass index – BMI ≥ 85. centyla < 95. cen-tyla) a u 4.7% otyłość (BMI ≥ 95. centyla). Dzieciom spełniającym kryteria włączenia do programu (603 dzieci z BMI > 90. centyla) zaproponowano udział w zintegrowanej opiece indywidualnej (ZOI). Z tego 470 (77,94% z zakwalifikowanych) rozpoczęło, a 253 (41,96% zakwalifikowanych, 53,82% z ZOI) ukończyło program interwencyjny ze średnim obniżeniem centyla BMI o 3,04 po 2 latach.

Wnioski
„PoZdro!” jest jedynym programem zapobiegania oraz walki z otyłością w Polsce przeprowadzanym jednocześnie w kilku dużych mia-stach. Program łączy zaangażowanie opiekunów z długotrwałą interwencją behawioralną. Wyniki wstępne pokazują, że skoordynowana, wielodyscyplinarna interwencja może przyczynić się do znacznego zmniejszenia BMI na przestrzeni 2 lat. Dalsze analizy danych po-zwolą na ocenę wpływu programu na ryzyko rozwoju chorób metabolicznych w badanej grupie.



Introduction
Overweight and obesity rates in children and adolescents increase worldwide for over 30 years, what leads to an increased risk of de-veloping metabolic diseases.

Aim of the study
Protocol description and preliminary results of the largest to-date obesity management programme for children in Poland – “PoZdro!”

Material and methods
The Programme is based on three main steps: screening, parental engagement and long-term behavioral intervention (medical, dietetic, psychological, physical activity intervention panels) and education activities in secondary schools. Over 30.000 children were screened in four big Polish cities and over 2.000 engaged in the programme.

Results
Preliminary results from the first city show that, since 2014, 3998 of the 6346 (63%) eligible students from 24 schools (first grade of the secondary school) were screened. 16% of the children were overweight (body mass index – BMI ≥ 85th < 95th centile) and 4.7% were obese (BMI ≥95th centile). 603 children fulfilling the qualification (QUA) criteria (BMI > 90th centile) were offered the Individual Integrated Care (IIC). 470 (77.94% of QUA) began and 253 (41.96% of QUA, 53.82% of IIC) finished the full interventional pro-gramme with the mean BMI centile decrease of 3.04 in two following years.

Conclusions
“PoZdro!” is a unique obesity prevention and management programme in Poland operating simultaneously in several Polish big cities. The programme incorporates parental engagement and long-term behavioral intervention. Preliminary results show that it may result in meaningful decrease in BMI in two following years. Further data analyses are necessary to show the influence of the programme on metabolic risk in studied group.