AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA W FIZJOPROFILAKTYCE PIERWOTNEJ I WTÓRNEJ

Fizjoprofilaktyka jest to postępowanie fizjoterapeutyczne polegające na przeciwdziałaniu, spowolnieniu, zahamowaniu lub wycofaniu się niekorzystnych skutków nieprawidłowego stylu życia, zmian inwolucyjnych oraz procesów chorobowych. W realizacji tych założeń stosowana jest aktywność fizyczna (AF), edukacja zdrowotna, redukcja czynników ryzyka oraz diagnostyka funkcjonalna. Fizjoprofilaktyka umożliwia uniknięcie lub zahamowanie rozwoju problemów funkcjonalnych lub schorzeń, zapobieganie chorobom cywilizacyjnym, procesom starzenia się i niepełnosprawności przez ergonomiczne wykonywanie czynności życiowych i zawodowych, AF i zachowania wzmacniające czynniki ochrony zdrowia ukierunkowane na zapobieganie zagrożeniom zdrowia. Brak teoretycznych opracowań fizjoprofilaktyki w literaturze przedmiotu zobowiązuje do podejmowania tego tematu. Celem pracy jest zaprezentowanie przykładowego (autorskiego) opisu fizjoprofilaktyki pierwotnej i wtórnej poprzez AF, jako integralnej składowej fizjoterapii z uwzględnieniem jej zadań. Profilaktyka pierwotna to uniwersalne działanie zapobiegające powstaniu choroby, a jej adresatami są ludzie zdrowi. Fizjoprofilaktyka wtórna obejmująca pacjentów jest procesem selektywnym, dzięki któremu zapobiega się nawrotowi leczonej choroby i pojawieniu się innych antyzdrowotnych konsekwencji, na przykład niepełnosprawności. Fizjoprofilaktyka zagrożeń zdrowia osób zdrowych poprzez AF jest potwierdzonym naukowo sposobem na utrzymanie i umacnianie dotychczasowego stanu morfologiczno-funkcjonalnego, a w stanie choroby na minimalizowanie zakresu niekorzystnych zaburzeń towarzyszących procesom chorobowym.

Physioprophylaxis is a physiotherapeutic procedure consisting in counteracting, slowing down, inhibiting or removing adverse effects associated with an incorrect lifestyle, involutionary changes and disease processes. Physical activity (PA), health education, reduction of risk factors, and functional diagnostics are used to implement these goals. Physioprophylaxis makes it possible to avoid or stop the development of functional problems or disorders. It enables the prevention of civilization diseases, aging processes and disability by performing professional and daily activities ergonomically. Physioprophylaxis introduces PA and behaviors that strengthen the factors influencing health protection by preventing health threats. The lack of theoretical studies devoted to physioprophylaxis highlights the need to examine this topic. The purpose of this article is to describe an exemplary description (the author’s) of primary and secondary physioprophylaxis using PA as an integral component of physical therapy, including its tasks. Primary physioprophylaxis strives to prevent the occurrence of diseases, and is directed towards healthy people. Secondary physioprophylaxis involves patients and is a selective process that prevents the recurrence of the disease being treated and also reduces other risks to health. Physioprophylaxis focusing on health threats in healthy people has been scientifically demonstrated to maintain and strengthen the current physiological and functional state. It is also a way to minimize the scope of adverse disorders associated with diseases for people with medical conditions achieved using PA.