ARTYKUŁ ORYGINALNY
Ocena spoczynkowego 12-odprowadzeniowego elektrokardiogramu z analizą odstępu QTc u dzieci z twardziną układową i ograniczoną

Twardzina jest przewlekłą zapalną chorobą tkanki łącznej o niewyjaśnionej etiologii. Podział na dwie postacie, ograniczoną i uogólnioną, związany jest z typem zmian skórnych, rodzajem zaburzeń immunologicznych oraz objęciem procesem chorobowym narządów wewnętrznych. Postać układowa twardziny występuje głównie u dorosłych. Postać ta bardzo rzadko występuje u dzieci, u których charakteryzuje się dysproporcją pomiędzy skąpymi objawami klinicznymi a skrycie postępującymi zmianami narządowymi. Najczęściej występującą postacią twardziny u dzieci jest postać ograniczona, która jest uważana za łagodniejszą odmianę choroby. Badaniami objęto 40 dzieci z twardziną, które podzielono na 2 podgrupy, w zależności od postaci choroby. Dolegliwości ze strony układu krążenia podawała tylko jedna dziewczynka z twardziną układową, u której występowały zasłabnięcia. Grupę kontrolną stanowiło 20 dzieci w tym samym przedziale wiekowym. Wykonywano spoczynkowe 12-odprowadzeniowe badanie elektrokardiograficzne w pozycji leżącej. W zapisie oceniano: rodzaj rytmu i częstość akcji serca, występowanie zaburzeń rytmu w czasie spoczynku. Dokonywano pomiarów czasu trwania: odstępu PQ, zespołu QRS, odstępu QT oraz wyliczano odstęp QTc wg wzoru Bazzeta. Za górną granicę normy QTc dla dzieci przyjęto wartość 440 ms.
Określano kierunek osi elektrycznej serca, oceniano występowanie zaburzeń automatyzmu i przewodzenia, występowanie bloków odnóg pęczka Hisa oraz cechy przerostu lewej lub prawej komory. Bloki odnóg pęczka Hisa rozpoznawano zgodnie z obowiązującymi kryteriami. Oceniano także występowanie patologicznego załamka Q i jego lokalizację, nieprawidłową progresję załamków R. Określano rodzaj i stopień zmian odcinka ST i miejsce występowania.
Wykazano, że rutynowe 12-odprowadzeniowe badanie elektrokardiograficzne u dzieci z twardziną układową oraz ograniczoną nie wykazuje zaburzeń rytmu i zaburzeń przewodzenia przedsionkowo-komorowego. Częstość rytmu zatokowego w spoczynkowym elektrokardiogramie jest większa u dzieci z twardziną, bez względu na jej typ, w stosunku do dzieci zdrowych. Średni odstęp QTc w spoczynkowym badaniu elektrokardiograficznym w obu typach twardziny jest znamiennie statystycznie dłuższy, a u 23% dzieci QTc przekracza normę, co nakazuje jego ocenę podczas wizyt kontrolnych.

Scleroderma is chronic inflammatory disease of connective tissue of unknown etiology. Classification into two forms: systemic and localized scleroderma depends on type of skin symptoms, kind of immunological disturbances and involvement of internal organs by the disease. Systemic scleroderma occurs mainly in adults. This form of scleroderma is rare in children, but there is significant disproportion between clinical symptoms and progressive organ dysfunction. The most often form in children is localized scleroderma, which is considered as a benign form of the disease. The aim of the study was evaluation of 12-lead resting ECG with QTc analysis in children with systemic and localized scleroderma. Two groups of children with systemic (n=20) and localized (n=20) sclerodermia were studied. Control group consisted of 20 healthy children. They had electrocardiographic examination in lying position.
ECG analysis consisted of evaluation of rhythm, heart rate, incidence of arrhythmia, PR interval, QRS complex, QT and QTc interval (Bazzet formula). Upper limit of QTc normal value was 440 ms. Mean QRS axis, conduction disturbances, intraventricular blocks, left and right ventricle hypertrophy were evaluated according to standard criteria. Additionally pathological Q wave, abnormal R wave progression and changes of ST segment were studied.
Results. Routine 12-lead ECG examination in children with systemic and localized scleroderma doesn’t reveal arrhythmia and atrioventricular conduction disturbances. Children with either systemic and localized scleroderma had significantly higher heart rate at rest and longer QTc intervals as compared with control group. Mean QTc interval values were significantly longer in two forms of scleroderma and was above 440ms in 23% of children with the disease.
It implies its control during routine visits.