1. Heininger U. Update on pertussis in children. Expert Review of Anti-Infective Therapy 2010; 8(2): 163–173, doi: 10.1586/eri.09.124.
2.
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, Ministerstwo Zdrowia. Szczepienia info. Podsumowanie – Szczepionka przeciw krztuścowi [cited 04.04.2024] Available from URL: https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/krztusiec/ (in Polish).
3.
Rumik A, Paradowska-Stankiewicz I, Rudowska J, et al. Pertussis in Poland in 2017. Przegl Epidemiol 2019; 73(3): 289–295, doi: 10.32394/pe.73.33 (in Polish).
4.
Nitsch-Osuch A, Pietraszewska A, Topczewska-Cabanek A, et al. Postrzeganie i wiedza na temat szczepień przeciw krztuścowi u rodziców dzieci i młodzieży w wieku 0–18 lat. Fam Med Prim Care Rev 2012; 14(3): 414–416 (in Polish).
5.
Czarkowski MP, Kondej B, Cielebąk E, et al. Szczepienia ochronne w Polsce w 2010 roku [Vaccinations in Poland in 2010]. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny – Państwowy Instytut Badawczy (NIZP PZH-PIB), Główny Inspektorat Sanitarny (GIS). 2011 [cited 04.04.2024]. Available from URL: http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2010/Sz_2010 (in Polish).
6.
Czarkowski MP, Kondej B, Cielebąk E, et al. Szczepienia ochronne w Polsce w 2011 roku [Vaccinations in Poland in 2011]. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny – Państwowy Instytut Badawczy (NIZP PZH-PIB), Główny Inspektorat Sanitarny (GIS). 2012 [cited 04.04.2024]. Available from URL: http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2011/Sz_2011 (in Polish).
7.
Czarkowski MP, Kondej B, Cielebąk E, et al. Szczepienia ochronne w Polsce w 2012 roku [Vaccinations in Poland in 2012]. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny – Państwowy Instytut Badawczy (NIZP PZH-PIB), Główny Inspektorat Sanitarny (GIS). 2013 [cited 04.04.2024]. Available from URL: http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2012/Sz_2012 (in Polish).
8.
Czarkowski MP, Kondej B, Cielebąk E, et al. Szczepienia ochronne w Polsce w 2013 roku [Vaccinations in Poland in 2013]. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny – Państwowy Instytut Badawczy (NIZP PZH-PIB), Główny Inspektorat Sanitarny (GIS). 2014 [cited 04.04.2024]. Available from URL: http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2013/Sz_2013 (in Polish).
9.
Czarkowski MP, Kondej B, Staszewska-Jakubik E, et al. Szczepienia ochronne w Polsce w 2014 roku [Vaccinations in Poland in 2014]. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny – Państwowy Instytut Badawczy (NIZP PZH-PIB), Główny Inspektorat Sanitarny (GIS). 2015 [cited 04.04.2024]. Available from URL: http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2014/Sz_2014 (in Polish).
10.
Czarkowski MP, Kondej B, Staszewska-Jakubik E, et al. Szczepienia ochronne w Polsce w 2015 roku [Vaccinations in Poland in 2015]. 2016 [cited 04.04.2024]. Available from URL: http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2015/Sz_2015 (in Polish).
11.
Czarkowski MP, Kondej B, Staszewska-Jakubik E, et al. Szczepienia ochronne w Polsce w 2016 roku [Vaccinations in Poland in 2016]. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny – Państwowy Instytut Badawczy (NIZP PZH-PIB), Główny Inspektorat Sanitarny (GIS). 2017 [cited 04.04.2024]. Available from URL: http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2016/Sz_2016 (in Polish).
12.
Czarkowski MP, Kondej B, Staszewska-Jakubik E, et al. Szczepienia ochronne w Polsce w 2017 roku [Vaccinations in Poland in 2017]. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny – Państwowy Instytut Badawczy (NIZP PZH-PIB), Główny Inspektorat Sanitarny (GIS). 2018 [cited 04.04.2024]. Available from URL: http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2017/Sz_2017 (in Polish).
13.
Czarkowski MP, Kondej B, Staszewska-Jakubik E, et al. Szczepienia ochronne w Polsce w 2018 roku [Vaccinations in Poland in 2018]. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny – Państwowy Instytut Badawczy (NIZP PZH-PIB), Główny Inspektorat Sanitarny (GIS). 2019 [cited 04.04.2024]. Available from URL: http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2018/Sz_2018 (in Polish).
14.
Czarkowski MP, Kosyra M, Szmulik-Misiurek K, et al. Szczepienia ochronne w Polsce w 2019 roku [Vaccinations in Poland in 2019]. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny – Państwowy Instytut Badawczy (NIZP PZH-PIB), Główny Inspektorat Sanitarny (GIS). 2020 [cited 04.04.2024]. Available from URL: http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2019/Sz_2019 (in Polish).
15.
Czarkowski MP, Staszewska-Jakubik E, Wielgosz U, et al. Szczepienia ochronne w Polsce w 2020 roku [Vaccinations in Poland in 2020]. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny – Państwowy Instytut Badawczy (NIZP PZH-PIB), Główny Inspektorat Sanitarny (GIS). 2021 [cited 04.04.2024]. Available from URL: http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2020/Sz_2020 (in Polish).
16.
Czarkowski MP, Staszewska-Jakubik E, Wielgosz U, et al. Szczepienia ochronne w Polsce w 2021 roku [Vaccinations in Poland in 2021]. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny – Państwowy Instytut Badawczy (NIZP PZH-PIB), Główny Inspektorat Sanitarny (GIS). 2022 [cited 04.04.2024]. Available from URL: http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2021/Sz_2021 (in Polish).
17.
Paradowska-Stankiewicz I, Rudowska J. Krztusiec w Polsce w 2010 roku. Przegl Epidemiol 2012; 66(2): 211–214 (in Polish).
18.
Paradowska-Stankiewicz I, Rudowska J. Pertussis in Poland in 2011. Przegl Epidemiol 2013; 67(2): 199–201.
19.
Paradowska-Stankiewicz I, Rudowska J. Pertussis in Poland in 2012. Przegl Epidemiol 2014; 68(2): 205–207.
20.
Paradowska-Stankiewicz I, Rudowska J. Pertussis in Poland in 2013. Przegl Epidemiol 2015; 69(4): 745–747.
21.
Paradowska-Stankiewicz I, Rudowska J. Pertussis in Poland in 2014. Przegl Epidemiol 2016; 70(3): 327–332.
22.
Paradowska-Stankiewicz I, Rudowska J. Pertussis in Poland in 2015. Przegl Epidemiol 2017; 71(4): 481–485.
23.
Rumik A, Paradowska-Stankiewicz I, Rudowska J, et al. Pertussis in Poland in 2016. Przegl Epidemiol 2018; 72(3): 259–265.
24.
Rumik A, Paradowska-Stankiewicz I, Rudowska J, et al. Pertussis in Poland in 2017. Przegl Epidemiol 2019; 73(3): 289–295.
25.
Rumik A, Rosolak A, Paradowska-Stankiewicz I. Pertussis in Poland in 2018–2019. Przegl Epidemiol 2021; 75(4): 604–612.
26.
Rumik A, Paradowska-Stankiewicz I. Pertussis in Poland in 2020. Przegl Epidemiol 2022; 76(3): 362–370.
27.
Paradowska-Stankiewicz I, Rudowska J. Krztusiec w Polsce w 2012 roku. Przegl Epidemiol 2014; 68(2): 325–327 (in Polish).
28.
Główny Inspektorat Sanitarny (GIS). Główne kierunki emigracji i imigracji na pobyt stały w latach 1966–2022 [cited 04.04.2024]. Available from ULR: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/migracje-zagraniczne-ludnosci/glowne-kierunki-emigracji-i-imigracji-na-pobyt-staly-w-latach-1966-2022,4,2.html (in Polish).
29.
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny – Państwowy Instytut Badawczy (NIZP PZH-PIB). Szczepienia.Info. Szczepionka przeciw krztuścowi. Jakie szczepionki przeciw krztuścowi są zarejestrowane w Polsce? [cited 04.04.2024]. Available from URL: https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/krztusiec/?strona=6#szczepionki-Przegleciw-krztuscowi-w-programie-szczepien-ochronnych (in Polish).
30.
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny – Państwowy Instytut Badawczy (NIZP PZH-PIB). Szczepienia.Info Szczepionka przeciw krztuścowi. O szczepionce [cited 04.04.2024]. Available from URL: https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/krztusiec/?strona=4#jakie-rodzaje-szczepionek-Przegleciw-krztuscowi-sa-dostepne-w-polsce (in Polish).
31.
Alghounaim M, Alsaffar Z, Alfraij A, et al. Whole-cell and acellular pertussis vaccine: reflections on efficacy. Med Princ Pract 2022; 31(4): 313–321, doi: 10.1159/000525468.
32.
Liu F-Y, Shao F. [Clinical features and risk factors of pertussis in children]. Zhongguo Dang Dai Er Ke Za Zhi 2018; 20(12): 1034–1039, doi: 10.7499/j.issn.1008-8830.2018.12.011 (in Chinese).
33.
Cherry JD, Doustmohammadi S. Pertussis vaccines. Curr Opin Pediatr 2022; 34(2): 126–131, doi: 10.1097/MOP.0000000000001108.
34.
Wensley A, Hughes GJ, Campbell H, et al. Risk factors for pertussis in adults and teenagers in England. Epidemiol Infect 2017; 145(5): 1025–1036, doi: 10.1017/S0950268816002983.
35.
Kim H, Shin JY, Chen J, et al. Risk factors of pertussis among older adults in South Korea: a nationwide health data-based case-control study. Infect Dis Ther 2023; 12(2): 545–561, doi: 10.1007/s40121-022-00747-0.
36.
Główny Inspektorat Sanitarny. Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 28 października 2022 r. w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na rok 2023. 2022 Oct 28 [cited 04.04.2024]. Available from URL: https://www.gov.pl/attachment/8f96e913-110f-4b29-81ae-1eafa4406858 (in Polish).
37.
Muloiwa R, Dube FS, Nicol MP, et al. Risk factors for Bordetella pertussis disease in hospitalized children. PLOS ONE 2020; 15(10), doi: 10.1371/journal.pone.0240717.
38.
World Health Organization (WHO), United Nations Children’s Fund (UNICEF). Ukraine: WHO and UNICEF estimates of immunization coverage: 2021 revision [cited 04.04.2024]. Available from URL: https://cdn.who.int/media/docs/default-source/country-profiles/immunization/2022-country-profiles/immunization_ukr_2022.pdf?sfvrsn=b58b47cc_3&download=true.
39.
Bhagat D, Saboui M, Huang G, et al. Pertussis epidemiology in Canada, 2005-2019. Can Commun Dis Rep 2023; 49(1): 21–28, doi: 10.14745/ccdr.v49i01a05.
40.
Crane MA, Popovic A, Panaparambil R, et al. Reporting of Infectious Diseases in the United States During the Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) Pandemic. Clin Infect Dis 2022; 74(5): 901–904, doi: 10.1093/cid/ciab529.