Anatomiczne i kliniczne aspekty błądzącej tętnicy podobojczykowej prawej

Zanik czwartego prawego łuku aorty podczas embriogenezy może prowadzić do powstania arteria lusoria. Występuje ona z częstością 0,5–2%. Tętnica ta odchodzi bezpośrednio z łuku aorty jako czwarte odgałęzienie lub z proksymalnej części aorty zstępującej. Podąża następnie w kierunku górnym i prawym, krzyżując w swym przebiegu tchawicę i przełyk. Tej nieprawidłowej tętnicy w 20–60% przypadków towarzyszy poszerzenie jej proksymalnej części, zwane uchyłkiem Kommerella. Stwierdzono zależność między występowaniem arteria lusoria a aberracjami chromosomowymi, głównie zespołu Downa. Arteria lusoria u płodów rozpoznaje się z wykorzystaniem badania ultrasonograficznego, a u osób dorosłych złotym standardem jest angiografia CT lub rezonans magnetyczny. Konsekwencją arteria lusoria mogą być: dysfagia (dysfagia lusoria), przewlekły kaszel, przetoka tętniczo-przełykowa, ból zamostkowy, trudności w oddychaniu, drętwienie prawej kończyny górnej. Zaburzenia oddychania towarzyszące arteria lusoria występują głównie u dzieci, ponieważ ich tchawica jest mniej sztywna niż u dorosłych i bardziej podatna na odkształcenia. Arteria lusoria stanowi istotny klinicznie marker wad wrodzonych płodu. Może być przyczyną niespecyficznych objawów u dzieci i dorosłych, którą należy uwzględniać podczas diagnostyki różnicowej.

Atrophy of the fourth right aortic arch during embryogenesis can lead to arteria lusoria. This occurs with a frequency of 0.5–2%. This artery originates directly from the aortic arch as a fourth branch or from the proximal part of the descending aorta. Then it follows an upward and rightward direction crossing the trachea and esophagus in its course. This abnormal artery is accompanied in 20–60% of cases by dilatation of its proximal part, called Kommerell’s diverticulum. A correlation has been noted between the presence of arteria lusoria and chromosomal aberrations, mainly Down syndrome. Arteria lusoria in fetuses is diagnosed using ultrasound, and in adults, the gold diagnostic standard is computed tomography or magnetic resonance angiography. Consequences of arteria lusoria may include dysphagia (dysphagia lusoria), chronic cough, arterio-oesophageal fistula, retrosternal pain, respiratory problems, and numbness of the right upper limb. Respiratory disorders accompanying arteria lusoria occur mainly in children because their trachea is less rigid than in adults and more prone to deformation. Arteria lusoria is a clinically significant marker of fetal congenital malformations. It also may be a cause of non-specific symptoms in children and adults that should be considered during differential diagnosis.