Artykuł oryginalny
Ocena wiedzy pacjentów na temat profilaktyki zespołu stopy cukrzycowej

Wprowadzenie:Zespół stopy cukrzycowej jest istotnym problemem ekonomicznym, dotyczącym ok. 40–60% wszystkich amputacji kończyn dolnych niebędących wynikiem urazu, występujących u osób z cukrzycą. Powstawaniu stopy cukrzycowej sprzyjają duże wartości glikemii, nadużywanie alkoholu, wysokie ciśnienie tętnicze, dieta bogata w tłuszcz, duże stężenie cholesterolu, a w szczególności palenie papierosów oraz nieprawidłowa pielęgnacja stóp. Amputacja jest przyczyną długotrwałej hospitalizacji, rehabilitacji i zwiększenia potrzeb opieki domowej oraz świadczeń socjalnych, powodując wzrost kosztów. W kompleksowej terapii cukrzycy zasadnicze znaczenie ma edukacja chorego, przygotowanie go do samokontroli i samoobserwacji, motywowanie do eliminowania czynników ryzyka rozwoju późnych powikłań cukrzycy oraz nauczenie właściwej kontroli choroby.
Cel:Celem pracy była ocena poziomu wiedzy pacjentów na temat przyczyn, objawów oraz profilaktyki zespołu stopy cukrzycowej. Oceniano także oczekiwania pacjentów w zakresie edukacji zdrowotnej.
Materiał i metody:Badaniem objęto 100 losowo wybranych osób w wieku 18–75 lat, obojga płci (55% kobiet i 45% mężczyzn), z rozpoznaną cukrzycą (86% typu 2 i 14% typu 1). Badania przeprowadzono w Klinice Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku za pomocą kwestionariusza ankiety konstrukcji własnej, zawierającego 52 pytania.
Wyniki:Poziom wiedzy pacjentów na temat profilaktyki stopy cukrzycowej jest niezadowalający. Tylko połowa zna czynniki predysponujące do powstania zespołu stopy cukrzycowej, a 1/4 nie potrafi wskazać środków pielęgnacyjnych zalecanych do pielęgnacji stóp dla chorych na cukrzycę. Połowa pacjentów oceniła poziom wiedzy na temat zespołu stopy cukrzycowej jako dobry, a 1/3 jako niewystarczający. Ocena własnego poziomu wiedzy na temat choroby zależy od czasu jej trwania. Im krócej trwa, tym gorzej pacjenci oceniają poziom wiedzy na jej temat. Pacjenci oczekują informacji dotyczących istoty cukrzycy, czynników ryzyka zespołu stopy cukrzycowej, pielęgnacji stóp, profilaktyki urazów w obrębie stopy, zasad postępowania w przypadku zranienia skóry na stopach, zalecanych wkładek do butów i rodzaju obuwia.
Wnioski:Pacjenci z cukrzycą wymagają ciągłej edukacji diabetologicznej, niezależnie od wieku, płci, typu cukrzycy, czasu trwania choroby oraz wykształcenia. Systematyczne szkolenia pacjentów przygotowują ich do aktywnego udziału w terapii cukrzycy i profilaktyki powikłań, do umiejętnego prowadzenia samokontroli, zmniejszają liczbę powikłań, a także bezpośrednie koszty opieki medycznej.


Introduction:Diabetic foot syndrome is a significant medical problem. Many people with diabetes, who do not have this medical condition as a result of injury, approximately forty to sixty percent, have lower limb amputations. The causes of diabetic foot syndrome are: high blood glucose level, high artery blood pressure, diet rich in unhealthy fats, and a high cholesterol level. The most important causes of this disease are smoking habit, alcohol abuse and incorrect foot care. In order to prevent a patient from having this disease, a patient must participate with their doctor in specific therapy. This therapy may include: thorough education of the patient so they personally know how to eliminate risk factors of this disease, and if they do have the disease then they can learn how to monitor and possibly prevent further growth.
Aim:The aim of the research was to evaluate patients’ knowledge about causes, symptoms and diabetic foot syndrome prophylaxis. The patients’ expectations in health education were also evaluated.
Material and methods:The research surveyed 100 people aged 18 to 75 with recognizable diabetes (86% type 2 and 14% type 1). The research was conducted in the Endocrinology Clinic, Diabetic and Internal Diseases University Clinical Hospital in Bialystok with the help of a self-constructed questionnaire containing 52 questions.
Results:The results led researchers to the following findings: the level of patients’ knowledge about diabetic foot syndrome is unsatisfactory. Approximately half of the patients knew about the risk factors leading to diabetic foot syndrome, and 1/4 were not able to indicate care products recommended for foot care for people with diabetes. Half of the surveyed patients evaluated their level of knowledge of diabetic foot syndrome as good, and 1/3 of those patients were in fact not knowledgeable. The patients expect the following information: about diabetic essence, diabetic foot syndrome risk factors, proper foot care, injury prophylaxis for the feet, information on how a simple wound can lead to amputation and to recommend proper footwear.
Conclusions:Based on the evaluations of this study I conclude that patients with diabetes require constant education, regardless of age, sex, whether they have type 1 or 2, when they first were diagnosed with the disease and their education level, complications prophylaxis, consistent education of patients and properly preparing them to participate in diabetic therapy and to calculate medical costs associated with this disease.