Artykuł oryginalny
Przeciwciała przeciw cytoplazmie granulocytów obojętnochłonnych u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów

Przeciwciała przeciw cytoplazmie granulocytów obojętnochłonnych (ANCA) są obecne w surowicy chorych w przebiegu zapalenia naczyń krwionośnych. Stwierdzane są głównie u chorych na ziarniniaka Wegenera oraz zespół Churga i Strauss. Występują także w innych chorobach tkanki łącznej, jednak ich częstość oraz znaczenie kliniczne w przebiegu chorób reumatycznych nie są do końca określone. Celem pracy była ocena częstości występowania i charakterystyka przeciwciał przeciw cytoplazmie granulocytów obojętnochłonnych w surowicy krwi chorych na reumatoidalne zapalenie stawów. Materiał do badań stanowiły surowice uzyskane od 377 chorych na reumatoidalne zapalenie stawów – 81 mężczyzn i 296 kobiet w wieku 26–67 lat (średnia wieku 47,6±3 lata). Grupę kontrolną stanowiło 183 chorych ze zmianami zwyrodnieniowymi – 65 mężczyzn i 118 kobiet w wieku 47–65 lat (średnia wieku 56,7±3,1 roku). Uzyskane do badań surowice poddano ocenie typu i miana ANCA metodą immunofluorescencji pośredniej, natomiast swoistość ANCA oceniano metodą ELISA. Obecność ANCA w surowicy krwi wykazano u 17,8% chorych na reumatoidalne zapalenie stawów. Okołojądrowy typ ANCA stwierdzono u 70,2% chorych, atypowy zaś w 29,8% przypadków. W 8,9% przypadków ANCA obecne w surowicy reagowały z mieloperoksydazą, w 40,3% przypadków reagowały swoiście z laktoferryną, natomiast w 8,89% przypadków wykazywały swoistość w stosunku do lizozymu. U 20,9% badanych przeciwciała te reagowały swoiście z katepsyną G, a u 20,9% ANCA wykazywały swoistość w stosunku do elastazy. W żadnym przypadku ANCA nie stwierdzono swoistości dla proteinazy 3. Przeciwciała przeciw cytoplazmie granulocytów obojętnochłonnych w klasie IgM obserwowano u 5/67 chorych, co stanowiło 7,5% przypadków, w 92,5% ANCA występowały w klasie IgG. Stwierdzono je głównie w podklasie IgG1 u 36/62 chorych, co stanowiło 58%, i w podklasie IgG3 u 15/62 chorych, co stanowiło 24,1%.

NCA occur in vasculitis, including Wegener’s granulomatosis and Churg-Strauss syndrome. Their presence in some other rheumatic diseases has been well documented. The frequency and clinical significance of ANCA in patients with rheumatoid arthritis are not well established. The aim of the study was to evaluate the prevalence and specificity of antineutrophil cytoplasmic antibodies in patients with rheumatoid arthritis. Serum samples were obtained from 377 patients with rheumatoid arthritis without symptoms of vasculitis. The control group samples were taken from 183 patients with osteoarthritis. ANCA titers and type were determinated by indirect immunofluorescence method (IIF). Antigenic specificity was detected by ELISA method. ANCA were found by IIF in 17.8% patients with rheumatoid arthritis. A perinuclear pattern of ANCA was observed in 70.2% and atypical ANCA in 29.8% of cases. We have not observed C-ANCA as well as the reactivity against proteinase 3. In 8.9% serum samples, ANCA yielded reactivity against mieloperoxidase, in 40.3% against lactoferrin and in 8.8% against lisozyme. In 20.9% cases the antibodies have indicated reactivity against catepsin G and elastase. IgM-ANCA were detected in 7.5% and IgG-ANCA in 92.5% cases. In 58% it was IgG1 class and in 24.1% IgG3.