Artykuł oryginalny
Przestrzenna pamięć operacyjna u leczonych litem pacjentów z chorobą afektywną dwubiegunową w remisji

Cel pracy: Celem badania była ocena przestrzennej pamięci operacyjnej przy zastosowaniu testów z baterii CANTAB (Cambridge Automated Neuropsychological Test Battery): testu przestrzennej pamięci operacyjnej (Spatial Working Memory - SWM) oraz testu pojemności pamięci przestrzennej (Spatial Span - SSP) - u pacjentów z chorobą afektywną dwubiegunową (ChAD) leczonych profilaktycznie węglanem litu, będących w okresie remisji.

Materiał i metody: Badaniami objęto 60 osób z ChAD będących w remisji od co najmniej 4 mies. oraz 84 zdrowe osoby z grupy kontrolnej. Czas trwania choroby wynosił co najmniej 5 lat, czas leczenia litem - co najmniej 2 lata. Wszyscy pacjenci spełniali kryteria remisji, osiągając w Skali depresji Hamiltona wynik < 8 pkt i Skali manii Younga wynik < 6 pkt.

Wyniki: U pacjentów stwierdzono istotnie gorsze wykonanie testu SWM w zakresie liczby błędów i wykorzystania strategii oraz testu SSP, w porównaniu z grupą kontrolną. Stwierdzono również związek między jakością wykonania testów a efektem profilaktycznego podawania litu. Pacjenci, u których lit nie przyniósł poprawy, istotnie gorzej wykonali test SWM w porównaniu z grupą kontrolną. Osoby z bardzo dobrym efektem działania litu wykonały test SSP podobnie jak grupa kontrolna, natomiast pozostałe grupy chorych wykonały ten test istotnie gorzej niż osoby zdrowe. Liczba błędów w SWM wykazywała związek z wiekiem badanych, poziomem wykształcenia oraz długością choroby, natomiast wykorzystanie strategii w SWM i wynik SSP wykazywały związek z długością choroby oraz liczbą nawrotów.

Wnioski: Wyniki badania wskazują na obecność zaburzeń przestrzennej pamięci operacyjnej u pacjentów z ChAD w remisji oraz związek tych zaburzeń z jakością efektu profilaktycznego litu.

The aim of the study was to assess spatial working memory using Spatial Working Memory Test (SWM) and Spatial Span (SSP) from Cambridge Automated Neuropsychological Test Battery (CANTAB) in a group of euthymic bipolar patients on prophylactic lithium therapy.

Material and methods: Sixty bipolar patients in remission lasting for at least 4 months and 84 healthy controls entered the study. Duration of illness was at least 5 years and prophylactic treatment lasted for at least 2 years. Mental state of patients was assessed used using Hamilton Depression Rating Scale (HDRS), and Young Mania Rating Scale (YMRS). All included bipolar patients met criteria of remission defined as HAMD < 8 and YMRS < 6 points.

Results: Bipolar patients performed significantly worse on SWM for between search errors and strategy as well as on SSP compared to healthy controls. The association between tests results and lithium prophylactic efficacy was also found. Lithium non-responders scored significantly worse on SWM than healthy controls. Excellent lithium responders showed similar results on SSP to those of controls, and remaining patients groups scored significantly worse than controls. Between search errors correlated with the patients’ age, education level and duration of illness, and SWM strategy use and SSP scores were associated with duration of illness and number of affective episodes.

Conclusions: The results point to the deficits in spatial working memory in euthymic bipolar patients and to the association of these deficits with lithium prophylactic efficacy.