Artykuł oryginalny
Skuteczność profilaktyki przeciwzakrzepowej u mężczyzn po przedniej resekcji raka odbytnicy z całkowitym wycięciem mezorektum

Wstęp: Powikłania zakrzepowo-zatorowe (PZZ) są najczęstszymi powikłaniami w chirurgii onkologicznej i występują 3–5 razy częściej niż w chirurgii ogólnej.
Cel pracy: Celem pracy była ocena skuteczności profilaktyki przeciwzakrzepowej u mężczyzn po przedniej resekcji raka odbytnicy metodą całkowitego wycięcia mezorektum.
Materiał i metody: Analizie prospektywnej poddano grupę 50 chorych. Wszyscy otrzymali profilaktyczne leczenie przeciwzakrzepowe z wykorzystaniem metod mechanicznych, czyli elastyczne pończochy o stopniowanym ucisku, i farmakologicznych, tj. enoksaparynę 40 mg s.c. na 12 godz. przed operacją, a następnie pooperacyjnie raz na dobę do czasu pełnego uruchomienia chorego, nie krócej niż przez 5 dni.
Wyniki: PZZ obserwowano u 3 (6%) chorych. Wszyscy byli w wieku powyżej 40 lat, 2 poddano przedoperacyjnej radioterapii, u 2 stwierdzono otyłość, w pojedynczych przypadkach występowały żylaki kończyn dolnych, śluzowe utkanie raka i przebycie zakrzepicy żylnej w przeszłości. PZZ przebiegały w postaci zakrzepicy żył głębokich kończyn dolnych (u 2 chorych w odcinku dystalnym, u 1 w biodrowo-udowym), u żadnego pacjenta nie zaobserwowano objawowej klinicznie zatorowości płucnej. U 1 pacjenta zanotowano kliniczne objawy zakrzepicy podczas hospitalizacji, u 2 pozostałych wystąpiły po wypisaniu ze szpitala. Mimo prawidłowego leczenia u 2 chorych z PZZ wystąpiły nawroty zakrzepicy.
Wnioski: Farmakologiczna i mechaniczna profilaktyka przeciwzakrzepowa skutecznie chroni przed wystąpieniem klinicznie jawnych PZZ we wczesnym okresie pooperacyjnym. Większość przypadków PZZ rozwija się jednak po wypisaniu pacjenta za szpitala i cechuje się dużą tendencją do nawrotów. Wskazuje to na potrzebę stosowania przedłużonej profilaktyki przeciwzakrzepowej w tym okresie, szczególnie u pacjentów z towarzyszącymi czynnikami ryzyka.


Introduction: Thromboembolic complications are the most common morbidity in cancer patients, with 3-5 times increased incidence when compared to general surgery.
Aim: The aim of this study was to assess the effectiveness of thromboembolism prophylaxis in male patients after anterior resection with total mesorectal excision for rectal carcinoma.
Material and methods: Fifty males with R0 resection were studied prospectively. For all cases mechanical and pharmacological methods for thromboembolism prevention were administered. Elastic stockings were used and enoxaparin 40 mg was given by subcutaneous injection twelve hours before surgery and once a day during the postoperative period, not less than five days.
Results: TECs were noticed in 3 (6%) patients: all of them were over 40 years old, two received preoperative radiation, in two cases obesity was present, single patients had crural varices, mucinous cancer and the a history of thromboembolic episodes. Pulmonary embolism was not found, all TECs developed as deep vein thrombosis of lower extremity (in the distal part in two patients, in the proximal in one). In one patient TEC occurred during hospital stay, in two others after discharge. Despite optimal therapy thrombosis recurred in two patients with TECs.
Conclusions: Thromboembolism prevention with mechanical and pharmacological methods effectively decreases the incidence of symptomatic TECs during the early postoperative period but they occur the most often after discharge from hospital. TECs are likely to develop recurrent episodes. Thus, prolonged prophylaxis may be needed, especially for patients with other risk factors of thrombosis.