Artykuł poglądowy
Diagnostyka obrazowa guzów neuroendokrynnych trzustki z elementami leczenia radioizotopowego

Częstość występowania guzów neuroendokrynnych trzustki (NET) wynosi od 4 do 12 przypadków na milion na rok. Większość stanowią guzy dobrze zróżnicowane (NETWD, WHO typ I), wśród których dominuje insulinoma oraz guzy niesekrecyjne trzustki. Guzy naciekające otaczające struktury, z obecnymi przerzutami do regionalnych czy odległych węzłów chłonnych oraz przerzutami do wątroby lub innych narządów, określa się jako raki neuroendokrynne o niskiej złośliwości (NECLM, WHO typ II). Nisko zróżnicowane guzy, o obrazie mikroskopowym raków drobnokomórkowych, są klasyfikowane jako raki neuroendokrynne o wysokiej złośliwości (NECHM). W diagnostyce obrazowej guzów trzustki dominuje endoskopowa ultrasonografia (EUS), standardowe USG, kolejne badania to: tomografia komputerowa (TK) oraz rezonans magnetyczny (MR) przed i po podaniu środka kontrastowego, dodatkowo scyntygrafia receptorów somatostatynowych (SRS) i scyntygrafia mIBG. Badanie EUS wydaje się najbardziej czułe w detekcji zmian ogniskowych w trzustce oraz dwunastnicy. Pozostałe metody anatomicznego obrazowania mają mniejsze znaczenie w detekcji zmiany pierwotnej, ale częściej używane są w ocenie stadium zaawansowania nowotworu. Małe guzy o typie insulinoma nie uwidaczniają się w rutynowym badaniu SRS. Badanie obrazowe oraz specyficzne markery guzów neuroendokrynnych mają wysoką czułość w detekcji oraz ocenie rozległości nowotworu oraz dodatkowo znaczenie prognostyczne. Najbardziej przydatną pojedynczą techniką w detekcji ogniska pierwotnego NET trzustki wydaje się EUS, w ocenie stadium zaawansowania, TK, MR i SRS. Obrazowanie TK/MR oraz SRS jest pomocne w ocenie skuteczności terapii. Dodatkowe techniki obrazowania czynnościowego to pozytronowa emisyjna tomografia PET z użyciem znakowanych ⁶⁸Ga ligandów receptora somatostatynowego, natomiast standardowe badanie FDG PET jest używane w przypadku raków o wysokiej złośliwości (NECHM). Terapia zaawansowanych postaci NET trzustki ma ograniczoną skuteczność. Standardowa chemioterapia nie ma zastosowania, podobnie interferon i tradycyjna radioterapia. Ograniczenia w leczeniu guzów o typie NET doprowadziły do rozwoju koncepcji celowanej terapii radioizotopowej. Leczenie to z wykorzystaniem znakowanych ⁹⁰Y i ¹⁷⁷Lu ligandów receptora somatostatynowego jest powszechnie wykorzystywane w guzach NET trzustki, kiedy inne opcje terapeutyczne są nieskuteczne. Leczenie z wykorzystaniem β-emiterów cechuje brak toksyczności oraz efektów ubocznych.

The incidence of pancreatic neuroendocrine tumors has been reported to be 4-12 per million per year. Well- differentiated tumours (NETWD, WHO I) are the majority. Most of this group consists of two groups: first insulinomas (secretor) and second, non-secretor tumors. NECLM (WHO type II) consists of tumours with signs of malignancy with lymph nodes involvement and liver tumour deposits most common. Poorly differentiated small cell cancers (NECHM, WHO III) are group with aggressive behaviour and very poor prognosis. Imaging modalities of diagnostic proceedings including: ultrasound, EUS, contrast enhanced CT, MRI, somatostatin receptor scintigraphy (SRS) and mIBG scintigraphy. EUS seems to be the most sensitive method to detect pancreato-duodenal tumours. Other anatomical imaging modalities like CT and MRI could be used to detect primary lesion within pancreas and more often used to staging approach. Small tumours and almost all insulinomas are not detected using routine SRS radiotracers. Imaging modalities and assessment of specific tumor markers offers high sensitivity in establishing the diagnosis and can also have prognostic significance. Most important single imaging technique in terms of initial identification is EUS but in terms of staging, CT, MRI or SRS should be used. Also both techniques anatomical and functional (scintigraphy) should be used to monitor the response on treatment. More recently, positron emission tomography (PET) scanning is being increasingly used for the localization of pancreatic GEP-NET due to develop new ⁶⁸Ga radiolabelled analogs of somatostatin receptors. The standard FDG PET is currently used in groups of high malignant tumours (NECHM, WHO type III). The therapeutic options for patients with progressive metastatic pancreatic NETs are often limited. Chemotherapy has limited efficacy, interferon on its own has no tumorcidal properties, also external radiotherapy has no efficacy. The limitations of all of these therapies, have led to the development of other tumour-targeting strategies, including radiolabelled ⁹⁰Y and ¹⁷⁷Lu somatostatin analogs. This type of treatment is used when there is no other therapeutic option. Treatment using β emitters is without significant toxicity and side effects.