Artykuł poglądowy
Neurobiologiczne podstawy empatii

Empatia to zdolność do współodczuwania oraz rozumienia stanu emocjonalnego drugiego człowieka. Na podstawie wyników badań z zakresu neurobiologii i neuro-psychologii w niniejszym artykule pokazano, że empatia jest złożonym procesem, w który zaangażowane są przynajmniej dwie drogi przetwarzania neuronalnego – „dół-góra” (bottom-up) oraz „góra-dół” (top-down). Funkcjonowanie pierwszej z nich opiera się prawdopodobnie na układzie neuronów lustrzanych, który pozwala na bezpośrednie współodczuwanie stanu emocjonalnego drugiego człowieka. Oznacza to, że aby zrozumieć, jak boli innych, wykorzystujemy te same reprezentacje, które uruchamiamy w odpowiedzi na ból własny. Do aktywacji dochodzi głównie w przedniej części zakrętu obręczy, przedniej części wyspy i korze somatosensorycznej. Druga droga – „góra-dół” – opiera się na mechanizmie kontroli i hamowania, w który zaangażowane są głównie obszary kory przedczołowej, co pozwala na przyjęcie cudzej perspektywy, czyli pełne wyobrażenie i zrozumienie tego, co czuje druga osoba. Równie interesujące z perspektywy naukowej, a szczególnie terapeutycznej, jest pokazanie różnic indywidualnych w poziomie empatii. Dlatego też w niniejszej pracy przedstawiamy, jakie czynniki modulują poziom empatii mierzonej zmianami w aktywności obszarów mózgowych bezpośrednio związanych z tych procesem.

Empathy is an ability to share and understand emotional state of other person. In this article, based on research results of cognitive and social neuroscience as well as neuropsychology, we show that empathy is a complex process engaging both bottom-up and top-down neural processing. Functioning of the former one is probably based on mirror neurons system that provides physiological mechanism for direct sharing of emotional state of other person. Results of neuroimaging studies show that in order to understand others” pain we use the same emotional representations that are engaged when we react to our own pain. Activation changes are observed mostly in anterior cingulate cortex, anterior insula and somatosensory cortex. The latter top-down processing is based on control and inhibition mechanisms in which mainly prefrontal cortex areas are engaged. That complex process enables perspective taking – i.e. fully imagining and understanding what other person feels. Aspects of individual differences in empathy level are important issues for both scientific and therapeutic considerations. Therefore, different factors are discussed that modulate level of empathy measured by changes in activation of related brain areas.