Artykuł poglądowy
Układ strateg – recenzent w ludzkim mózgu

Niniejsza praca jest poświęcona zdolności mózgu do planowania i jego znaczeniu. Planowanie odbywa się na kilku poziomach trudności zadań i horyzontów czasowych. Zaproponowano istnienie dwóch niezależnych ośrodków przetwarzania informacji, dla których przyjęto nazwy stratega i recenzenta. Układ stratega jest odpowiedzialny za planowanie na najwyższym poziomie złożoności, a układ recenzenta pełni funkcje oceniające. Dokładna lokalizacja anatomiczna stratega i recenzenta nie jest prawdopodobnie możliwa z powodu ich rozproszonego charakteru. Sformułowano hipotezę, iż świadomość jest przestrzenią psychiczną umożliwiającą planowanie w horyzoncie czasowym obejmującym całe życie jednostki lub porównywalnie długie odcinki czasu. Przyjęto, że kontakt pomiędzy poszczególnymi ośrodkami ma charakter nierównowagowy, z dominującym wpływem recenzenta na stratega odbywającym się głównie za pomocą emocji. Między strategiem a recenzentem zachodzi nieustanna interakcja generująca ciągłe napięcie. Nazwano je gradientem stałego niezadowolenia, któremu przypisano rolę swoistego modułu napędowego w psychicznym rozwoju jednostki. Po osiągnięciu pełnego sukcesu w realizacji programów stratega następuje stan satysfakcji z uzgodnienia celów stratega i opinii recenzenta poprzez zmniejszenie gradientu stałego niezadowolenia. Jednak już po pewnym czasie ponownie pojawia się napięcie. Recenzent znów zmusza stratega do opracowywania doskonalszych planów i podejmowania działań. Dokonano próby falsyfikacji zaproponowanej teorii, odnosząc ją do sytuacji życiowych.

The paper refers to the brain’s capacity for planning and its role. Planning is in progress on several levels of difficulty and time horizons. The existence of two independent centres for information processing has been proposed and named “strategist” and “reviewer”. The strategist is responsible for planning on the highest levels of difficulty, while the reviewer serves as an evaluating unit. Precise anatomical localization of the strategist and reviewer is probably impossible due to their diffuse character. The hypothesis has been formulated that consciousness is a psychological space which enables planning within the time horizon of the individual’s life or comparable long periods. Contact between particular centres is unequal, with domination of the reviewer\'s influence on the strategist mainly through emotions. Between the strategist and the reviewer runs a permanent interaction, generating permanent stress. It has been called the “gradient of permanent dissatisfaction”. After achieving success in realization of plans created by the strategist, a state of satisfaction occurs due to adjustment between the strategist and reviewer through a decrease of the gradient of permanent dissatisfaction. After this the tension between the strategist and reviewer increases again and the reviewer forces the strategist to make new, more perfect plans. The proposed theory of the strategist – reviewer has been verified according to typical situations from life.