Artykuł poglądowy
Utajone uczenie się w chorobie Parkinsona

Choroba Parkinsona jest drugą co do częstości występowania w populacji chorobą neurodegeneracyjną, która dotyka głównie osoby starsze. Schorzenie jest następstwem zaniku neuronów dopaminergicznych istoty czarnej śródmózgowia, co powoduje zmniejszenie stężenia dopaminy w prążkowiu i jego stopniową degenerację. Do osiowych objawów choroby zalicza się symptomy motoryczne, szczególnie spowolnienie ruchowe, wzmożone napięcie mięśniowe i drżenie spoczynkowe, oraz symptomy wegetatywne, poznawcze i emocjonalne. Jedną z form zaburzeń poznawczych występujących w chorobie Parkinsona są zaburzenia utajonego uczenia się polegającego na nabywaniu złożonej wiedzy w sposób mimowolny, bez kontroli nad przebiegiem procesu. Ponieważ wiedza utajona jest trudna bądź niemożliwa do zwerbalizowania, o zachodzącym uczeniu wnioskuje się na podstawie stopniowo rosnącej dokładności lub szybkości wykonania zadania. Do uczenia utajonego zalicza się różne w wielu aspektach formy nabywania wiedzy, które wiąże niezależność od jawnego systemu pamięci i uczenia się, oceniana m.in. na podstawie prawidłowości ich funkcjonowania po uszkodzeniu przyśrodkowej części płata skroniowego i hipokampa. Pozostają one niezakłócone, mimo występowania u badanych poważnych zaburzeń jawnej pamięci i uczenia się w przebiegu choroby Alzheimera i w amnezji skroniowej. Przedstawiony w artykule przegląd badań nad utajonym uczeniem się w chorobie Parkinsona pokazuje, że zaburzenia u pacjentów ujawniają się głównie w zadaniach z komponentą motoryczną, podczas gdy większość zadań niemotorycznych wykonywana jest prawidłowo. Zaburzenia utajonego motorycznego uczenia się u osób z chorobą Parkinsona wydają się tematem wartym dalszej eksploracji i włączenia w praktykę kliniczną, ponieważ mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie chorych, utrudniać rehabilitację i obniżać jakość ich życia.

Parkinson’s disease is the second most common neurodegenerative disease in the population, which mainly affects older people. The disease is a result of loss of dopaminergic input to the striatum due to a reduction in dopamine neurons in the substantia nigra compacta. The core symptoms of the disease include motor symptoms, especially resting tremor, rigidity and bradykinesia as well as vegetative, cognitive and emotional symptoms. One of the cognitive dysfunctions in Parkinson’s disease is impairment in implicit learning involving the acquisition of complex knowledge in an involuntary manner, without control of the process. The results of implicit learning are difficult or impossible to verbalize but can be observed in progressive, gradual improvement across many trials in performance on implicit learning tasks. The medial temporal lobe and the hippocampus although critical for many kinds of learning probably are not necessary for implicit learning. Amnestic patients exhibit impaired explicit (fact-and-event) learning and memory but various forms of implicit learning and memory remain intact. The review of research on implicit learning in Parkinson’s disease presented in the article shows performance deficits of the tasks with motor component, while performance of most of the implicit non-motor tasks is not disrupted in patients with PD. Implicit motor learning impairment in patients with Parkinson’s disease is a subject worthy of exploration and inclusion in clinical practice because it can significantly affect the daily functioning of patients, impede rehabilitation and reduce their quality of life.