Artykuł przeglądowy
Znaczenie receptorów aktywowanych proliferatorami peroksysomów γ (PPAR-g) w fizjologii i patologii człowieka

W dobie epidemii otyłości i cukrzycy typu 2 na świecie nauka zmierza do poznania mechanizmów molekularnych rządzących tymi i współistniejącymi zaburzeniami metabolicznymi. Szczególną rolę w regulacji pracy tkanki tłuszczowej przypisuje się receptorom aktywowanym proliferatorami peroksysomów γ (peroxisome proliferator activated receptors – PPAR-g). Należą one do nadrodziny jądrowych czynników transkrypcyjnych aktywowanych przez liczne ligandy. Receptory aktywowane proliferatorami peroksysomów γ bezpośrednio wpływają na geny regulujące glukoneogenezę, wychwyt i magazynowanie triglicerydów, lipolizę oraz syntezę adipocytokin. Ich farmakologiczna aktywacja zmniejsza insulinooporność. Zidentyfikowano dotychczas kilkanaście wariantów genetycznych genu PPAR-g, z których najczęstszy to polimorfizm Pro12Ala. Wykazano, że nosiciele allela Pro mają istotnie większe ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2. Poznanie biologii tych receptorów wydaje się więc mieć duże znaczenie w poznaniu patomechanizmu i potencjalnych dróg farmakoterapii ważnych społecznie schorzeń.

As the global prevalence of obesity and diabetes increases, attention has been focused on revealing the exact molecular mechanisms controlling these and coexisting metabolic disturbances. Peroxisome proliferator activated receptors γ – PPAR-g – are critically important in adipose tissue function. They belong to the superfamily of ligand inducible transcription factors. Peroxisome proliferator activated receptors γ directly regulate a large number of target genes that mediate gluconeogenesis, triglicerides uptake and storage, lipolysis and adipocytokines synthesis. Their pharmacological activation decreases insulin resistance. Numerous genetic variants of PPAR-g gene have been indentified, of which Pro12 Ala polymorphism is the most prevalent. It has been shown that carriers of the proline allele are at high risk of type 2 diabetes. Knowing the biology of these receptors might therefore contribute to understand underlying patomechanisms and potential ways of treatment as far as epidemiologically relevant diseases are concerned.