Azotany - najstarsze leki wieńcowe na przełomie dwóch tysiącleci

Azotany, nazywane niekiedy niezupełnie poprawnie nitratami, należą do najstarszych leków stosowanych w kardiologii. Nadal są jedynymi ze znanych środków skutecznie przerywających bóle dławicowe. Ich przydatność w terapii przewlekłej choroby wieńcowej jest mniej oczywista. Wiadomo jednak, że zapobiegają wystąpieniu epizodów bólowych o charakterze wieńcowym oraz poprawiają tolerancję wysiłku w stabilnej, wysiłkowej dławicy piersiowej. W ostatnich dwóch dekadach wskazania do ich stosowania zostały rozszerzone i objęto nimi leczenie niestabilnej choroby wieńcowej oraz zastoinowej niewydolności serca.







Poprzednio przedstawiono zagadnienia tolerancji azotanów, ze szczególnym uwzględnieniem nowych koncepcji mechanizmów jej powstawania [1]. W prezentowanej pracy uwzględniony zostanie mało poznany problem tolerancji krzyżowej azotanów, a także dyskutowane współcześnie niektóre kontrowersyjne problemy zastosowania klinicznego tych leków.

Niestety, nie ma dowodów na to, że azotany przedłużają życie chorym ze stabilną i niestabilną chorobą wieńcową [2], a także świeżym zawałem serca [3]. W ocenie przydatności klinicznej azotanów należy brać pod uwagę również inne ograniczenia tych leków: pewien odsetek chorych nie reaguje pozytywnie na podanie azotanu (tzw. non responders), ponadto wywołują one hipotonię – co może mieć istotne znaczenie u chorych z wyjściowo niskim skurczowym ciśnieniem tętniczym. Cechą charakterystyczną przewlekłej terapii azotanami jest występowanie tolerancji, czyli osłabiania lub braku oczekiwanych efektów terapeutycznych w miarę wydłużania się czasu stosowania leku w tej samej dawce, albo potrzeby zwiększania dawki dla uzyskania tego samego efektu [4].
Pod koniec XX w. opublikowano dane sugerujące, że przewlekłe stosowanie azotanów długo działających może być związane ze zwiększoną śmiertelnością u chorych ze stabilną chorobą wieńcową [5]. Podważa to celowość prewencyjnego ich podawania w przewlekłej dławicy piersiowej i wymaga krytycznego ustosunkowania się do tej tradycyjnej formy terapii. Wprawdzie dane te nie wykazują w sposób ostateczny, że stosowanie długo działających azotanów w przewlekłej chorobie wieńcowej może prowadzić do wzrostu ryzyka śmiertelności, ale trzeba stwierdzić, że brak jest innych obiektywnych wyników pochodzących z dobrze przeprowadzonego randomizowanego badania, które pozwoliłyby podtrzymać lub odrzucić ten...


Pełna treść artykułu...