Badania przesiewowe w raku jelita grubego

Rak jelita grubego jest jednym z najczęściej występujących nowotworów złośliwych na świecie. W populacji krajów europejskich, w tym polskiej, jest to drugi po względem zapadalności nowotwór złośliwy [1]. Ryzyko zachorowania na raka jelita grubego
wynosi ok. 5–6 proc. w ciągu całego życia i szybko rośnie po 50. roku życia. Ryzyko zgonu szacuje się na 3 proc. [2]. Ocenia się, że na świecie w końcu lat 90. ubiegłego stulecia co roku na raka jelita grubego zachorowało ok. 900 tys. osób, z czego 2/3
było mieszkańcami krajów rozwiniętych. Tylko w USA w 1998 r. rozpoznano 131 tys. nowych przypadków i stwierdzono 56 tys. zgonów [3]. W Europie natomiast odnotowano rocznie 137 tys., nowych zachorowań i 85 tys. zgonów. W Polsce szacuje się, że zapadalność wynosi ok. 10 tys., a śmiertelność 7 500 rocznie. Zapadalność na świecie jest bardzo zróżnicowana. Najwyższa występuje w Danii, Niemczech, Japonii i Australii. Polska należy do krajów o średniej zapadalności na raka jelita grubego.


Około 90 proc. raków jelita grubego rozwija się na podłożu gruczolaka, a okres przejścia z postaci niezłośliwej w raka oceniany jest na 5 do 15 lat [4]. Ten długi okres od powstania nowotworu do jego postaci złośliwej jest okresem bezobjawowym lub skąpoobjawowym, ale daje szansę wczesnego wykrycia nowotworu. Istnieje wyraźny związek między stopniem zaawansowania klinicznego nowotworu a przeżyciem [4, 5]. Dlatego tak ważne stało się wczesne wykrycie raka jelita grubego. W Europie Zachodniej i USA nowotwory wykrywa się zdecydowanie wcześniej i tam 5-letnie przeżycie chorych z rakiem jelita grubego wynosi ok. 50 proc., natomiast w Polsce odsetek ten wynosi 30,8 proc. u mężczyzn i 32 proc. u kobiet [1].
Rak jelita grubego jest chorobą, w której nadal podstawę terapii stanowi leczenie chirurgiczne. Dynamicznie rozwijająca się chirurgia, dążąca z jednej strony do maksymalnej radykalności, z drugiej do uzyskania dobrej jakości życia, zbliża się do kresu swych możliwości. Aby wyleczyć chorego i uzyskać dobry efekt czynnościowy, oprócz doskonałego warsztatu chirurgicznego i leczenia uzupełniającego należy wcześnie wykryć chorobę. Jedynym sposobem wczesnego wykrycia raka jelita grubego są badania przesiewowe.
Rak jelita grubego spełnia warunki, jakie powinna mieć choroba, w której zastosowanie badań przesiewowych powinno przynieść poprawę. Jest to choroba o niepomyślnej prognozie, która stanowi ważny problem zdrowotny kraju...


View full text...