Badanie udziału mechanizmów naczynioskurczowych w patogenezie neuropatii jaskrowej

Wstęp
Skurcz naczyń krwionośnych, zaopatrujących głowę nerwu wzrokowego, uważany jest za jeden z możliwych patomechanizmów niedokrwiennych neuropatii jaskrowej. Cel: celem pracy jest próba oceny roli dwóch silnie i długo działających mediatorów naczynioskurczowych – endoteliny-1 (ET-1) i neuropeptydu Y (NPY) – w patogenezie jaskry poprzez: 1) określenie stężeń tych peptydów we krwi u chorych na jaskrę pierwotną otwartego kąta (JPOK) z ciśnieniem śródgałkowym – zarówno wysokim (JWC), jak i normalnym (JNC) – w warunkach podstawowych i po obwodowej ekspozycji na działanie zimna (test ochłodzenia), 2) ocenę, czy ewentualne zmiany w stężeniu peptydów we krwi po teście ochłodzenia są skorelowane ze zmianami w polu widzenia.

Materiał i metody
Badanie przeprowadzono w trzech grupach: 1) chorych na JWC, 2) chorych na JNC, 3) kontrolnej. Do badania zakwalifikowano osoby młode, które nie były obciążone chorobami układu krążenia. Pomiary stężeń ET-1 i NPY zostały wykonane metodą radioimmunologiczną (ET-1: Amersham International UK, NPY: Peninsula Laboratories INC). Test ochłodzenia polegał na zanurzeniu dłoni w kąpieli wodnej o temperaturze 4°C przez 2 min. Pole widzenia badano metodą standardowej statycznej perymetrii komputerowej (Octopus 101, program G-2, strategia normalna).

Wyniki
U chorych na JNC średnie stężenie ET-1 we krwi w warunkach podstawowych było istotnie niższe, a NPY – istotnie wyższe, wg porównania z grupą kontrolną. Nie stwierdzono statystycznie istotnych różnic w zakresie podstawowych średnich stężeń peptydów, wg porównania grupy chorych na JWC z grupą kontrolną. Po teście ochłodzenia wystąpił znaczący wzrost średniego stężenia ET-1 u osób we wszystkich trzech grupach, najwyższy w grupie chorych na JNC i istotny statystycznie wg porównania grup JWC i kontrolnej. Średnie stężenie NPY po teście ochłodzenia uległo istotnemu obniżeniu u chorych na JNC, natomiast nie uległo istotnym zmianom u pacjentów w pozostałych dwóch grupach. Znaczącemu wzrostowi średniego stężenia ET-1 i spadkowi średniego stężenia NPY po teście ochłodzenia u chorych na JNC towarzyszył istotny spadek średniej wartości parametru MS (średnia czułość siatkówki) w polu widzenia oka, które badano w drugiej kolejności po teście ochłodzenia, nie stwierdzono jednak istotnej korelacji między zmianami wartości MS a zmianami stężeń ET-1 i NPY. Nie stwierdzono istotnych zmian średniej wartości parametru MS po teście ochłodzenia u pacjentów w grupach JWC i kontrolnej.

Wnioski
Wyniki prezentowanej pracy przemawiają za istnieniem nieprawidłowych mechanizmów nerwowo-śródbłonkowej kontroli napięcia ściany naczyniowej u pacjentów z jaskrą normalnego ciśnienia, związanych z działaniem ET-1-1 i NPY, o charakterze dysregulacji układu współczulnego i dysfunkcji śródbłonka. Zaburzenia te mogą być związane z nasileniem naczynioskurczowego działania obu peptydów i mogą być jednym z czynników, które prowadzą do niedokrwienia nerwu wzrokowego oraz powstawania zmian w polu widzenia w przebiegu jaskry normalnego ciśnienia.



Introduction
Spasm of blood vessels supplying the optic nerve head is considered one of possible ischaemic mechanisms of glaucomatous optic neuropathy. Purpose: The aim of the study was to evaluate the role of two potent and long-acting vasoconstrictors: endothelin-1 (ET-1) and neuropetide Y (NPY) in the pathogenesis of glaucoma by: 1) measurement of plasma ET-1 and NPY concentrations in primary open-angle glaucoma (POAG) patients with high intraocular pressure (HTG patients) and with normal intraocular pressure (NTG patients) at baseline and following peripheral exposure to cold (cold-pressor test), 2) assessment whether changes, if any, in the plasma concentrations of both peptides following the cold-pressor test correlate with visual field defects.

Material and methods
The study was conducted in three groups of subjects: 1) HTG patients, 2) NTG patients and 3) controls. All subjects were young and free from any cardiovascular disorders. ET-1 and NPY concentrations in the plasma were measured by radioimmunoassay (ET-1: Amersham International UK, NPY: Peninsula Laboratories INC). The cold-pressor test was performer by immersing the whole hand in ice-cold water (4°C) for 2 minutes. Visual fields were examined using standard automated perimetry (Octopus 101, G-2 programme, normal strategy).

Results
In the NTG patients the mean baseline plasma ET-1 concentration was significantly lower and the mean baseline plasma NPY concentration significantly higher compared to controls. On the other hand, there were no statistically significant differences in the mean baseline peptide levels between the HTG patients and the control subjects. After the cold-pressor test the mean ET-1 concentrations considerably increased in the three groups. The highest increase was seen in the NTG group and it was statistically significant compared to the HTG group and controls. Following the cold-pressor test the mean NPY concentration was significantly decreased in the NTG group, but remained virtually unchanged in the HTG group and controls. In the NTG patients, significant increase in the mean ET-1 concentration and decrease in the mean NPY concentration seen after the cold-pressor test were accompanied by a significant decrease in the mean MS (mean retinal sensitivity) value in the second eye examined after the cold-pressor test, but no correlation was found between changes in the MS values and changes in the ET-1 and NPY concentrations. There were no significant changes in the mean MS values after cold-pressor test in the HTG patients and controls.

Conclusions
Our findings suggest abnormal neuro-endothelial mechanisms of vascular tone control in NTG patients, related to the effects of ET-1 and NPY, secondary to endothelial dysfunction and to dysregulation of the autonomic nervous system. These abnormalities may involve potentiation of the vasoconstrictive effects of both ET-1 and NPY leading to the optic nerve head ischaemia and subsequent development of visual field defects in the course of normal-tension glaucoma.