Bezsenność i inne zaburzenia snu u pacjentów objętych opieką paliatywną – epidemiologia, patofizjologia, czynniki ryzyka, diagnostyka

Bezsenność oraz inne zaburzenia snu występują powszechnie wśród pacjentów objętych opieką paliatywną z częstością 25–87%. Czynniki ryzyka zaburzeń snu można podzielić na cztery grupy: fizyczne, psychiczne, związane z opieką medyczną oraz osobnicze i środowiskowe. Mimo braku jednoznacznego mechanizmu patofizjologicznego zaburzeń snu wśród chorych leczonych paliatywnie, opisywane są mechanizmy oparte na specyficznych wzorcach snu i zaciąganiu długu sennego, współistnieniu komponenty neurobiologicznej i poznawczo-behawioralnej, oddziaływaniu cytokin prozapalnych i wpływie nowotworu zlokalizowanego w ośrodkowym układzie nerwowym na otaczające tkanki. Spośród metod diagnostycznych można wyróżnić metody obiektywne (polisomnografia i aktygrafia) oraz subiektywne (kwestionariusze oceny snu oraz dzienniczki snu). Ze względu na duże nasilenie komponenty psychologicznej oraz krótki czas trwania badania metody subiektywne uważane są za najbardziej właściwe dla pacjentów objętych opieką paliatywną.

Insomnia and other sleep disorders are common among patients receiving palliative care, with a frequency of 25–87%. Risk factors for sleep disorders can be divided into 4 groups: physical, psychological, medical care-related, and personal and environmental. Although the pathophysiological mechanism behind sleep disorders among patients receiving palliative care is not clear, some mechanisms have been described. These include the presence of a specific sleep pattern and sleep debt, the coexistence of a neurobiological and cognitive-behavioural component, the influence of pro-inflammatory cytokines, and the influence of a central nervous system tumour on surrounding tissues. Diagnostic methods can be classified into objective methods, such as polysomnography and actigraphy, and subjective methods, such as sleep assessment questionnaires and sleep diaries. Due to the high intensity of the psychological component and the short duration of the study, subjective methods are considered the most appropriate for patients receiving palliative care.