Bóle kości, mięśni i stawów – problemy diagnostyczne i lecznicze

Z odpowiedzi ankietowanych lekarzy pierwszego kontaktu wynika, że co czwarta dorosła osoba, która zgłasza się po poradę, skarży się na bóle kości, mięśni lub stawów [1–3]. Większość tych objawów ma podłoże w uszkodzeniach (często mechanicznych) i stanach zapalnych różnych elementów układu ruchu [1, 4–6]. Lekarze nie są dobrze przygotowani do ich diagnozowania i leczenia, nie ma bowiem odpowiednich programów szkolenia przed- i podyplomowego w zakresie zespołów bólowych układu ruchu. Artykuł zawiera propozycje strategii postępowania diagnostycznego i terapeutycznego w bólach kości, mięśni i stawów.







Przed przystąpieniem do lektury prosimy Czytelników o chwilę refleksji. Prosimy zastanowić się, na jakich przesłankach oparta jest wiara chorego, że źródło bólu znajduje się właśnie w określonej tkance: kostnej, mięśniowej lub stawie? Pytanie to nie dotyczy przypadków oczywistych, w których lokalizacja bólu podana przez chorego jest poparta widoczną zmianą patologiczną, np. obrzękiem stawu. Mimo iż większość skarg na bóle w układzie ruchu dotyczy przypadków niejasnych diagnostycznie, pacjent z reguły wie, że bolą go kości bądź stawy, czy mięśnie. Zadziwiająco duża część lekarzy przyjmuje z powagą tę wskazówkę diagnostyczną, wpisując ją do historii choroby.
Zainteresowanym tym problemem proponujemy krótki test – proszę zapytać przynajmniej kilku chorych, z czego wnoszą, że ból jest, np. mięśniowy lub kostny. Można z góry założyć, że chory albo poczuje się zaskoczony pytaniem i nie będzie umiał podać racjonalnych powodów, albo też odpowiedź będzie naiwna, niejednokrotnie nawet zabawna. Część chorych jednak argumentuje logiczniej, opierając się na cechach klinicznych bólu, głównie jego charakterze i lokalizacji.
Charakter bólu jest niepewnym wskaźnikiem rodzaju tkanki, z którego pochodzi. Najłatwiej na tej podstawie odróżnić ból pochodzący z nerwów obwodowych, bowiem ma on zwykle cechy parestezji [7]. Chorzy jednak na ogół nie znają znaczenia tej cechy bólu. Różny charakter bólu może stanowić wskazówkę diagnostyczną dla lekarza, ale zwykle bywa mylnie interpretowany przez chorego [5, 8, 9].
Lokalizacja jest zwodniczą cechą kliniczną źródła bólu w układzie ruchu. Najczęściej ból jest odczuwany obwodowo od miejsca zmiany patologicznej. Jeśli chory skarży się na ból mięśni lub kości górnej części ramienia, prawdopodobnie zajęty jest procesem chorobowym...


View full text...