CZĘŚĆ I. ZOONOZY – CHOROBY PRZENOSZONE PRZEZ KLESZCZE
WYSTĘPUJĄCE W POLSCE BAKTERYJNE CHOROBY PRZENOSZONE PRZEZ KLESZCZE

Wiele chorób infekcyjnych rozprzestrzenia się z udziałem wektora. Drobnoustroje chorobotwórcze

wymagają zarówno gospodarza kręgowca jak i bezkręgowca dla zamknięcia pełnego cyklu życiowego.

W ten sposób wiele chorób bakteryjnych przenoszonych jest na człowieka.

W obrębie gatunku Borrelia burgdorferi sensu lato wyróżnia się 15 genogatunków, z których

7 jest chorobotwórczych dla człowieka. Borelioza z Lyme jest zoonozą występującą na całej

półkuli północnej. Objawy wywoływane przez te krętki, oprócz charakterystycznego rumienia

wędrującego, mogą dotyczyć wielu układów i narządów.

Zakażenia wywoływane przez bakterie z rodzaju Bartonella zaliczane są do grupy nowo pojawiających

i nawracających chorób (group of emerging/re-emerging diseases). Obecnie znanych

jest ponad 25 gatunków bakterii z rodzaju Bartonella, wśród których 14 jest chorobotwórczych

dla ludzi. Wektorem zakażenia mogą być kleszcze. Zakażenia te są przyczyną zapalenia

wsierdzia, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenia płuc, naczyniakowatości, plamicy

wątrobowej, zapalenia gałki ocznej i najłagodniejszej wśród nich choroby kociego pazura.

Najczęściej rozpoznawanymi obecnie riketsjozami są gorączki plamiste. Czynnikiem

etiologicznym w Polsce są różne gatunki takie jak: R. helvetica, R. monacensis, R. slovaca

i R. raoultii.

Ludzka granulocytarna anaplazmoza (human granulocytic anaplasmosis – HGA) jest ostrą

chorobą zakaźną wywoływaną przez bakterie Anaplasma phagocytophilum. Objawy anaplazmozy

to wysoka gorączka, bóle głowy, złe samopoczucie, bóle mięśniowe i dreszcze. Charakterystyczna

jest trombocytopenia, leukopenia, podwyższony poziom transaminaz wątrobowych,

zwiększona liczba niedojrzałych neutrofili i łagodna anemia.

Nie istnieje swoista profilaktyka pozwalająca uniknąć zakażeń przenoszonych przez kleszcze.

Należy unikać ukłuć kleszczy i niezwłoczne usuwać je ze skóry. Zalecane jest stosowanie

repelentów odstraszających kleszcze.

Many infectious diseases are spread by a vector. Some microorganisms require both the

vertebrate as well invertebrate host to complete their life cycle. In this way, many bacterial

diseases are transmitted to humans.

Within Borrelia burgdorferi sensu lato species, 15 genospecies have been identified; 7 of which

are pathogenic to humans. Lyme borreliosis, classified as a zoonosis, occurs throughout

the Northern Hemisphere. The symptoms caused by these spirochetes, in addition to the

characteristic erythema migrans, may affect many body systems and organs.

Infections caused by Bartonella spp. are classified as emerging and re-emerging diseases.

Over 25 species of Bartonella species have been currently recognized, 14 of which are

pathogenic to humans. The infections of these microorganisms are transmitted by ticks, lice

and fleas, and manifest themselves as endocarditis, meningitis, pneumonia, bacillary peliosis,

Parinaud’s oculoglandular syndrome, the mildest of them being the cat scratch disease.

Recently, spotted fever group rickettsioses are the most commonly recognized. In Poland, the

etiological agents of these diseases are various species of Rickettsia spp., such as R. helvetica,

R. monacensis, R. slovaca and R. raoultii.

Human granulocytic anaplasmosis (HGA) is an acute infectious disease caused by Anaplasma

phagocytophilum. The symptoms of anaplasmosis include: a high fever, headache, malaise,

muscle pains and chills. It is characterised by thrombocytopenia, leukopenia, elevated levels

of liver transaminases, increased number of neutrophils and mild anemia.

There is no specific prophylaxis to avert tick-borne infections. The best prevention method

is to avoid tick bites and to remove them from the skin immediately. It is also recommended

to use tick repellents.