Caspar Bartholin (1655–1758)

Na podstawie tłumaczenia książki Kamienie milowe położnictwa i ginekologii Harolda Speerta, profesora ginekologii i położnictwa Uniwersytetu Columbia w Nowym Jorku




Caspar Bartholin (młodszy) był Duńczykiem, urodził się w Kopenhadze 10 września 1655 r. (były to czasy potopu szwedzkiego w Polsce). Wywodził się z rodziny o wielkich tradycjach naukowych. Jego dziad, Caspar Bartholin (starszy), był profesorem teologii uniwersytetu w Kopenhadze, zaś ojciec, Thomas Bartholin, profesorem matematyki na tymże uniwersytecie.
C. Bartholin studiował medycynę na uniwersytetach we Francji, Włoszech i Niemczech. Po powrocie do Kopenhagi w roku 1677 ukazuje się dzieło jego życia, De ovaris mulierum, zawierające pierwszy na świecie opis gruczołów sromu, noszących obecnie jego nazwisko.
C. Batholin był człowiekiem o wszechstronnych zainteresowaniach (prawdziwym człowiekiem renesansu). Przez 37 lat kierował katedrą anatomii uniwersytetu w Kopenhadze, w roku 1701 został mianowany generalnym prokuratorem, zaś później ministrem finansów Królestwa Duńskiego. C. Bartholin zmarł 11 czerwca 1738 r., w sędziwym wieku 83 lat.
Już od czasów Arystotelesa przyjmowano istnienie tzw. nasienia kobiecego produkowanego przez jajniki, które miało wydostawać się na zewnątrz, podobnie jak u mężczyzn przez cewkę moczową. De Graaf (vide Ginekologia Praktyczna 1998, 3, 47) w swoim dziele De mulierum organis w roku 1672 uważał, że nasienie kobiece wydostaje się do cewki moczowej poprzez ujścia przewodów gruczołów znajdujących się w przedsionku pochwy. Dopiero w roku 1677
(a więc 5 lat później) opis i funkcję tych gruczołów przedstawił C. Bartholin, mający wówczas zaledwie 22 lata. Mianowicie opisał on obecność w tylnych częściach warg sromowych większych obustronnie gruczołów wielkości ziarna grochu, których przewody wyprowadzające długości ok. 2 cm uchodzą do przedsionka pochwy na wewnętrznej powierzchni warg sromowych większych. Gruczoły te tak nierozerwalnie zostały związane z nazwiskiem ich odkrywcy, że ich stan zapalny określa się mianem Bartholinitis. Noszą one również nazwę anatomiczną gruczołów przedsionkowych większych (glandulae vestibulares maiores), w odróżnieniu od gruczołów przedsionkowych mniejszych (glandulae vestibulares minores) lub gruczołów przycewkowych (glandulae paraurethrales), noszących nazwisko ich odkrywcy Aleksandra...


Pełna treść artykułu...