Cechy kliniczne i klasyfikacja histopatologiczna 305 guzów spojówki leczonych chirurgicznie w materiale własnym ze szczególnym uwzględnieniem ubarwienia i danych z wywiadu.

Cel
Retrospektywna analiza kliniczna i histopatologiczna zmian spojówki leczonych chirurgicznie w okresie roku w naszym ośrodku w korelacji z danymi z wywiadu, ze szczególnym uwzględnieniem praktycznego podejścia poprzez podział zmian na ubarwione i pozbawione barwnika (amelanotyczne), a ustaleniem prawdopodobieństwa ich przynależności do zmian łagodnych, przednowotworowych lub złośliwych.

Materiał i metody
Analizie poddano dokumentację 305 pacjentów (164 mężczyzn, 141 kobiet), u których usunięto chirurgicznie zmiany spojówki w Klinice Okulistyki i Onkologii Okulistycznej Katedry Okulistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum w Krakowie w 2017 roku. Oceniano kolorowe fotografie zmian oraz wynik badania histopatologicznego.

Wyniki
Guzy spojówki ubarwione w badaniu klinicznym opisano w 190 (62,3%) przypadkach a guzy pozbawione barwnika w 115 (37,7%). Badanie histopatologiczne potwierdziło obecność zmian łagodnych w 153 (80,5%) przypadkach w pierwszej grupie, a w 62 (53,9%) w drugiej. Zmiany pierwotne stwierdzono u 264 (86,6%) pacjentów, a u 6 (2,0%) z nich naciek powstał w miejscu blizny po innych zabiegach chirurgicznych. Pozostałe 35 (11,4%) przypadków miało charakter wznowy miejscowej po wcześniejszym wycięciu guza spojówki. Tendencję do nawrotów najczęściej miały guzy opisywane w histopatologii jako nowotworowe i przednowotworowe o charakterze melanocytarnym. Zmiany znacznie powiększające się w okresie ostatnich tygodni i miesięcy przed wycięciem oraz obserwowane krócej niż rok częściej miały charakter złośliwy lub przednowotworowy. U pacjentów ze złośliwymi guzami spojówki częściej występowały nowotwory złośliwe innych narządów (18,5%), niż w przypadku pacjentów ze zmianami łagodnymi i przednowotworowymi (6,5%).

Wnioski
W przypadku guzów spojówki, zarówno badanie kliniczne jak i szczególnie starannie zebrany wywiad pozwalają uzyskać informacje pomocne w ustaleniu wstępnej diagnozy i podjęciu optymalnych decyzji terapeutycznych. Słowa kluczowe: spojówka, guzy spojówki, nacieki spojówki, znamię, czerniak, chłoniak.



Purpose
Retrospective clinical and histopathological analysis of conjunctival lesions surgically treated during one year in our institution in correlation with the interview data, with special regard to the practical approach through the division into pigmented and amelanotic lesion with setting the probability of their attribution to benign, pre-neoplasmatic and malignant ones.

Material and methods
305 patients (164 men, 141 women) who underwent surgical excision of conjunctival tumors in 2017 at  the Department of Ophthalmology and Ocular Oncology Jagiellonian University Medical College in Krakow were analyzed. Color photographs of lesions and the histopathological result were evaluated.

Results
Conjunctival tumors pigmented clinically were noted in 190 (62.3%) cases, and tumors without pigment in 115 (37.7%). Histopathological examination confirmed the presence of benign lesions in 153 (80.5%) in the first group and 62 (53.9%) in the second. Primary changes were found in 264 (86.6%) patients. In 6 (2.0%) cases the infiltration occurred at the scar site after other surgical procedures. The remaining 35 (11.4%) cases were a local recurrence after previous conjunctival tumor resection. The recurrence tendency was most frequently characterized by tumors described in histopathology as melanocytic cancerous and precancerous. Lesions that have increased significantly in the last weeks and months before excision and observed less than a year more often showed malignant or precancerous nature. In patients with malignant conjunctival tumors, malignancies of other organs were more common (18.5%) than in patients with benign and pre-cancerous lesions (6.5%).

Conclusions
In the case of conjunctival tumors, both the clinical examination and the patient痴 history carefully collected can be helpful in the establishing the appropriate, initial diagnosis and making optimal therapeutic decisions.