Celiakia – współistnienie czy maska choroby reumatycznej

Wprowadzenie

Celiakia jest układową chorobą o podłożu immunologicznym spowodowaną trwałą nietolerancją glutenu, występującą u osób predysponowanych genetycznie. Do zachorowania na celiakię predysponują allele II klasy układu HLA kodujące antygeny HLA-DQ2 lub HLA-DQ8, niezbędne do wystąpienia reakcji immunologicznej w odpowiedzi na zawarty w pożywieniu gluten. Odpowiedź immunologiczna przejawia się proliferacją limfocytów T w błonie śluzowej jelita cienkiego i pobudzeniem wytwarzania cytokin oraz specyficznych dla choroby trzewnej przeciwciał przeciw transglutaminazie tkankowej, przeciwko endomyzjum mięśni gładkich i przeciwciał przeciwko deamidowanym peptydom gliadyny. Częstość występowania celiakii określana jest na 1% ogólnej populacji.
Celiakia w postaci typowej przejawia się dolegliwościami z przewodu pokarmowego, takimi jak: wzdęcia, bóle brzucha, biegunka, wymioty, oraz ubytkiem masy ciała. Oprócz manifestacji jelitowej występują również objawy pozajelitowe, z częstością określaną na 60–62%. Należą do nich: niski wzrost, opóźnione dojrzewanie płciowe, ubytki szkliwa, nawracające zapalenie jamy ustnej, osteopenia, osteoporoza, niedokrwistość z niedoboru żelaza, opryszczkowe zapalenie skóry, łysienie, choroby wątroby i dróg żółciowych, bóle stawów, zapalenie stawów, ataksja, neuropatia obwodowa, padaczka, zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania.
Niski wzrost to najczęściej występująca manifestacja pozajelitowa choroby trzewnej u dzieci, natomiast u dorosłych dominuje niedokrwistość z niedoboru żelaza. Bóle głowy i uczucie przewlekłego zmęczenia również należą do częstych objawów.
U 50% dorosłych chorych na celiakię występuje niedokrwistość spowodowana upośledzonym wchłanianiem żelaza w zajętej procesem zapalnym dwunastnicy. Zajęcie wątroby w przebiegu choroby trzewnej najczęściej przejawia się łagodną hipertransaminazemią, chociaż możliwe jest też autoimmunologiczne zapalenie wątroby, pierwotna marskość żółciowa wątroby czy stwardnienie dróg żółciowych. Skórna manifestacja choroby trzewnej to opryszczkowe zapalenie skóry (choroba Duhringa). Zmiany o charakterze swędzącej, pęcherzykowej wysypki zlokalizowane są najczęściej na łokciach, kolanach i pośladkach, mogą występować również na twarzy.
W przypadku postaci celiakii ze słabo wyrażonymi objawami z przewodu pokarmowego rozpoznanie jest utrudnione, gdyż symptomy z innych układów mogą nie nasuwać podejrzenia choroby trzewnej, natomiast rozpoznana celiakia...


Pełna treść artykułu...