Choroby reumatyczne indukowane przez leki i czynniki środowiskowe: najnowszy stan wiedzy – część pierwsza

WSTĘP

C horoby reumatyczne są w większości schorzeniami autoimmunologicznymi, w przebiegu których dochodzi do wytwarzania przeciwciał skierowanych przeciw własnym antygenom. Ich etiologia i patogeneza nie są w pełni poznane. Niewątpliwą rolę odgrywają z pewnością czynniki genetyczne i hormonalne. Wydaje się też, że w niektórych przypadkach istotne znaczenie ma rasa. Niektóre leki i czynniki środowiskowe również mogą wywierać wpływ na rozwój chorób reumatycznych. Aby wiarygodnie ustalić, czy określony lek wywołuje daną chorobę, należy uwzględnić kilka kryteriów: nieprzerwane przyjmowanie leku w okresie poprzedzającym wystąpienie objawów, brak wcześniej rozpoznanej choroby autoimmunologicznej oraz ustąpienie objawów w ciągu kilku tygodni lub miesięcy od odstawienia leku.
Niestety, w praktyce nie zawsze można w sposób oczywisty ustalić związek przyczynowo-skutkowy między konkretnym, zażywanym lekiem a wystąpieniem objawów choroby reumatycznej. Należy jednak pamiętać, że potwierdzenie wpływu leku na rozwój choroby ma tak istotne znaczenie, ponieważ wczesne odstawienie leku poprawia rokowanie. Zazwyczaj nie da się przewidzieć reakcji auto­immunologicznej na daną substancję, ponieważ jest uzależniona od wielu czynników, np. podatności genetycznej, ogólnego stanu zdrowia pacjenta z uwzględnieniem chorób współistniejących oraz interakcji z innymi lekami, pokarmami i czynnikami środowiskowymi [1]. Wśród chorób reumatycznych wywoływanych przez leki najczęściej wymienia się toczeń rumieniowaty układowy (systemic lupus erythematosus – SLE), twardzinę układową, układowe zapalenie naczyń, zapalenie wielomięśniowe i zapalenie skórno-mięśniowe oraz zespół Sjögrena.
Celem pracy jest podsumowanie aktualnego stanu wiedzy na temat chorób reumatycznych indukowanych przez leki i czynniki środowiskowe. Aby go zrealizować, przeprowadzono przegląd literatury dostępnej w bazie danych PubMed, obejmującej lata 2010–2015. W niektórych uzasadnionych przypadkach uwzględniono również publikacje wcześniejsze (zwłaszcza o wartości historycznej). Wyselekcjonowano publikacje zawierające słowa kluczowe: „drug induced & name of disease” („indukowana przez leki + nazwa choroby”) oraz „environmental factors & name of disease” („czynniki środowiskowe + nazwa choroby”). W pierwszej części pracy jako nazwę choroby do bazy danych wprowadzono toczeń rumieniowaty układowy i twardzinę układową.

TOCZEŃ RUMIENIOWATY UKŁADOWY INDUKOWANY PRZEZ LEKI

Toczeń rumieniowaty...


Pełna treść artykułu...