Chory po przebytym udarze mózgu - w gabinecie lekarza rodzinnego

Mimo znaczącego postępu, jaki dokonał się w medycynie, udar mózgu jest nadal dużym problemem społecznym. Stanowi trzecią co do częstości, po chorobie niedokrwiennej serca i nowotworach, przyczynę zgonów w populacji [1, 2]. Na podstawie badań epidemiologicznych szacuje się, że w Stanach Zjednoczonych liczba nowych i kolejnych udarów wynosi ok. 700–750 tys. rocznie [3]. W Polsce zapadalność na udary kształtuje się na średnim europejskim poziomie (ok. 170/100 tys. ludności/rok), natomiast umieralność należy do jednej z najwyższych (ok. 80/100 tys. ludności/rok), nie wykazując tendencji spadkowej, obserwowanej w innych krajach wysoko rozwiniętych. Wydaje się, że przyczyną tego zjawiska jest nie tylko ograniczenie jakości i dostępności leczenia, ale przede wszystkim niedostateczna profilaktyka pierwotna i wtórna udarów [4].




Anna Członkowska, Dagmara Mirowska


Profilaktyka pierwotna chorób naczyniowych wpływa nie tylko na zmniejszenie zapadalności na chorobę niedokrwienną serca i udar, ale także przyczynia się do zmiany naturalnego przebiegu tych schorzeń. Jeżeli udaru doznaje pacjent z prawidłowo leczonym nadciśnieniem tętniczym czy cukrzycą, to przebieg choroby jest zwykle łagodniejszy, a prawdopodobieństwo wystąpienia powikłań znacznie mniejsze.

Niemniej ważny problem stanowi prewencja wtórna. Po przebytym udarze niedokrwiennym nawroty choroby występują u 10–12 proc. pacjentów w 1. roku. Ryzyko to zwiększa się o 5–8 proc. w kolejnych latach, osiągając w 5. roku wartość 30–40 proc. Dodatkowo w ciągu 2 lat od udaru 15 proc. chorych doznaje zawału serca i 15 proc. umiera z przyczyn naczyniowych. W przypadku udaru krwotocznego, którego pierwotną przyczyną nie był tętniak naczyń mózgowych, prawdopodobieństwo kolejnego incydentu udarowego wynosi 3–7 proc. po roku i 19 proc. po 5 latach [5]. Udar powtórny wiąże się z większym ryzykiem zgonu, a u osób, które przeżyły – z większą niesprawnością.

Powyższe dane jednoznacznie wskazują na potrzebę wdrażania działań, mających na celu wtórną prewencję udaru. Przygotowani i zobligowani do ich prowadzenia są lekarze podstawowych zespołów opieki zdrowotnej. Ponadto jednym z ich zadań jest roztaczanie opieki nad chorym po przebytym udarze mózgu nie tylko w ściśle somatycznym aspekcie, ale także troska o jego funkcjonowanie psychiczne i społeczne. Należy również pamiętać, że częstymi...


View full text...