Chorzy na cukrzycę w programach hemodializy i dializy otrzewnowej – zagrożenia, których można uniknąć

Światowe statystyki przestrzegają przed zbliżającą się epidemią cukrzycy – szacuje się, że do 2025 r. liczba chorych na cukrzycę może przekroczyć 300 mln.
U wszystkich chorych na cukrzycę w różnym nasileniu występują zmiany w nerkach (cukrzycowa choroba nerek – diabetic kidney disease), a u ok. 30–40% chorych predysponowanych genetycznie dochodzi do rozwoju nefropatii cukrzycowej. Niecukrzycowe choroby nerek występujące u chorych na cukrzycę lub współistniejące z nefropatią cukrzycową również mogą stać się przyczyną przewlekłej niewydolności nerek. W związku z tym cukrzyca staje się najczęstszą przyczyną rozpoczynania leczenia nerkozastępczego.
Cukrzyca jest czynnikiem istotnie podnoszącym zagrożenie śmiertelnością w programach dializy otrzewnowej (DO) i hemodializy (HD). Większość badań nie wykazała znaczących różnic w śmiertelności chorych na cukrzycę leczonych obiema metodami dializoterapii, co potwierdzono również w badaniach własnych (analizowano nieklasyczne parametry śmiertelności – ANP, BNP, CRP, IL-6).
Najczęstszą metodą leczenia nerkozastępczego u chorych na cukrzycę jest HD – 75% chorych leczonych w Stanach Zjednoczonych, 80% w Polsce.
Wybór HD jako metody leczenia nerkozastępczego pozwala na częstszy nadzór medyczny (obecność 3 razy w tygodniu w stacji dializ), mniejszą utratę białka z płynem dializacyjnym (ważne u osób niedożywionych), stwarza możliwość szybszego wyrównania hiperkaliemii i przewodnienia oraz zmniejsza zagrożenie amputacją kończyn dolnych (korzystny efekt heparynizacji).
W celu uniknięcia następstw powikłań po założeniu cewnika i rozpoczęciu dializ, należy odpowiednio wcześnie (przy wartościach GFR ~20 ml/min; Scr 4–4,5 mg/dl) wykonać przetokę tętniczo-żylną oraz rozpoczynać program HD przy wartościach GFR ~15 ml/min, Scr 5–6 mg/dl.
Kluczowe znaczenie dla efektywności zabiegów HD ma jakość dostępu naczyniowego.
Najkorzystniejsze jest wytworzenie przetoki z własnych naczyń chorego przy zastosowaniu metody Cimino-Brescii. Zmiany w naczyniach obwodowych o charakterze makroangiopatii typu Mönckeberga (degeneracja komórek mięśni gładkich w warstwie środkowej tętnicy promieniowej z inkrustacją solami Ca) u chorych na cukrzycę mogą utrudniać jej wytworzenie. Badania wieloośrodkowe przeprowadzone przez Klinikę Nefrologii i Medycyny Transplantacyjnej AM we Wrocławiu wykazały jednak, że zmiany naczyniowe jedynie u 10% chorych na cukrzycę są przeszkodą w...


View full text...