Co nowego w diagnostyce i terapii w schorzeniach reumatycznych

W reumatologii szczegółowy wywiad i prawidłowo przeprowadzone badanie przedmiotowe stanowią ok. 70% rozpoznania. Najważniejszym objawem, warunkującym dalszą diagnostykę, jest wystąpienie tzw. zapalnego bólu stawów. Cechuje się on występowaniem w nocy (łagodnieje w ciągu dnia) i sztywnością poranną, trwającą ponad godzinę. Dolegliwości te łagodzi gimnastyka, narastają one podczas spoczynku. Objawy mogą obejmować stawy obwodowe i wówczas pierwszym podejrzeniem jest reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), a na drugim miejscu spondyloartropatie, lub kręgosłup i wówczas podejrzewa się zesztywniające zapalenie jego stawów. W przypadku zapalenia stawów obwodowych zwykle przyspieszone jest opadanie krwinek czerwonych (OB) i zwiększone stężenia białek ostrej fazy (najczęściej oznacza się białko C reaktywne – C-reactive protein – CRP). Ważnym objawem jest potwierdzenie zapalenia stawów (stwierdzenie obrzęku), zwykle łatwe dla doświadczonego lekarza, niekiedy jednak wymagające wykonania badań obrazowych (USG stawów, rezonans magnetyczny). Klasyczne badanie radiologiczne służy wówczas jedynie do określenia stopnia zaawansowania choroby. Dodatkowe badania laboratoryjne, niekiedy dość specyficzne dla niektórych chorób, służą jedynie do diagnostyki różnicowej bądź potwierdzenia przypuszczeń. W przypadku stawów osiowych (stawy kręgosłupa, krzyżowo-biodrowe, biodrowe) badanie fizykalne we wczesnych okresach choroby wnosi niewiele. Przywiązywanie wagi do klasycznych zdjęć radiologicznych kręgosłupa i stawów krzyżowo-biodrowych powoduje opóźnienie rozpoznania o 5–10 lat. Podobnie przyspieszenie OB i zwiększenie stężenia CRP obserwuje się tylko u ok. 60% chorych. Dlatego we wczesnej diagnostyce tej grupy schorzeń znacznie większą rolę odgrywają nowoczesne badania obrazowe, takie jak rezonans magnetyczny i tomografia komputerowa, jak też oznaczanie obecności antygenu HLA B27 [1].
Niestety, nie dysponujemy badaniami przesiewowymi, które pozwoliłyby na rozpoznanie schorzenia reumatycznego, jego potwierdzenie lub wykluczenie bez korelacji z obrazem klinicznym. Część schorzeń, takich jak choroba zwyrodnieniowa, reumatoidalne czy łuszczycowe zapalenie stawów, mogą być zdiagnozowane bez badań laboratoryjnych. W obecności objawów wskazujących na toczeń rumieniowaty układowy, nieobecność przeciwciał przeciwjądrowych czyni jednak jego rozpoznanie bardzo wątpliwym (tylko 5% stanowią tzw. tocznie surowiczoujemne). Podobnie w przypadku podejrzewania zespołu...


View full text...