Czy można świadomym stylem życia zredukować indywidualne ryzyko zachorowania na raka? Fakty i mity o etiologii chorób nowotworowych

Analiza śmiertelności w różnych grupach wiekowych w USA i Austrii wykazała, że choroby układu krążenia oraz wypadki są najczęstszymi przyczynami zgonów w grupie wiekowej od roku do 59 lat, natomiast w grupie 60–80 lat najczęstszą przyczyną śmierci była choroba nowotworowa. Te dane wskazują jednoznacznie, że rak jest chorobą zaawansowanego wieku. Wydłużanie się życia osób starszych przy jednoczesnym spadku liczby urodzeń skutkuje wyraźną zmianą struktury społecznej. Starzenie się społeczeństw w krajach o wysokim stopniu rozwoju koreluje z podwyższonym ryzykiem zachorowania na raka. Z kolei znaczne międzyosobnicze różnice dotyczące związku między ryzykiem zachorowania na raka a starzeniem wskazują, że w inicjacji procesu nowotworzenia istotną rolę odgrywa raczej wiek fizjologiczny, a nie chronologiczny. Potwierdzają to dane epidemiologiczne, które ujawniają duże różnice w częstości zachorowań na nowotwory złośliwe w zależności od wieku, płci, pochodzenia etnicznego czy rasy, wskazując tym samym na udział czynników środowiskowych w zwiększaniu ryzyka zachorowania na nowotwory (niewłaściwe lub niezbilansowane odżywianie, palenie tytoniu, niska aktywność fizycz­na, długoterminowa otyłość, permanentny stres, nadmierne spożywanie alkoholu, ekspozycja na promieniowanie UV, długotrwałe przyjmowanie leków zawierających hormony, czynniki infekcyjne).

Zgromadzone dane pokazują, że czynniki podwyższonego ryzyka rozwoju nowotworów związane ze stylem życia odgrywają istotną rolę nie tylko w profilaktyce pierwotnej, lecz także w rokowaniu pacjentów z rozpoznaną chorobą nowotworową.

Analysis of mortalities by age group in the USA and Austria revealed that accidents and heart diseases are the most frequent causes of death at ages from one to 59 years, but cancer becomes the leading cause for patients aged 60 to 80 years. These data indicate that cancer is generally an age-associated disease. Thus, the increases in life expectancy and ageing of society in high-income countries seem to correlate with elevated cancer incidence. However, there are very large inter-individual variations in cancer risks and aging, indicating that physiological rather than chronological age plays a key role in cancerogenesis. Interestingly, epidemiological data revealed that cancer incidence rates vary with age, gender, ethnicity, and race, implying that environmental factors and lifestyle are also involved in cancer development. Inappropriate dietary patterns, sedentary lifestyles, obesity, permanent stress, immoderate alcohol and tobacco consumption, and long-term exposure to synthetic hormones are all known cancer risks. There is increasing evidence that lifestyle factors generally play important roles not only in primary cancer prevention but also in the prognosis of diagnosed cancer patients.