Czy nadszedł czas aktualizacji Zaleceń Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii w sprawie pobierania materiału sekcyjnego do badań toksykologicznych?

Z zainteresowaniem przeczytaliśmy pracę zespołu z Białegostoku na temat możliwości wykorzystania płynu z gałki ocznej jako alternatywnego materiału do oznaczania stężenia alkoholu w zwłokach ludzkich [1]. Przeprowadzona przez autorów analiza statystyczna stosunkowo nielicznej (jak na ten rodzaj materiału) grupy badawczej nie wykazała istotnych różnic pomiędzy stężeniem etanolu w płynie z gałki ocznej i we krwi żylnej. Korelacja Spearmana pomiędzy stężeniem alkoholu etylowego w badanych materiałach wyniosła r = 0,96, p < 0,01.
Problem, którego dotyczy cytowana praca, oczywiście nie jest nowy i był wielokrotnie podejmowany w literaturze medyczno-sądowej, na co wskazują sami autorzy, cytując choćby prace prof. Franciszka Treli. Wartość diagnostyczna tego rodzaju materiału biologicznego (szczególnie przy jednoczesnym badaniu próbek krwi i moczu) została więc po raz kolejny udowodniona. Przydatność płynu z gałki ocznej w badaniach toksykologiczno-sądowych w ostatnim czasie była również dyskutowana na łamach Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii przez zespół wrocławskiej Katedry Medycyny Sądowej [2]. Już wtedy zarówno Redaktor, jak i Recenzenci podnosili kwestię „alternatywności” tego materiału, wskazując, że jest on rutynowo zabezpieczany i badany w jednostkach akademickich.
W związku z powyższym dziwi fakt, że obowiązujące „Zalecenia Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii w sprawie pobierania materiału sekcyjnego do badań toksykologicznych” nie zawierają jakiegokolwiek odniesienia do ciała szklistego [3]. Co więcej, inne materiały alternatywne, takie jak szpik kostny czy tkanka tłuszczowa (wartościowa przy potwierdzaniu przyjęcia lipofilnych – nowych – substancji psychoaktywnych), także zasługują na uwzględnienie i szersze omówienie w tym dokumencie, który obecnie jest po prostu przestarzały [4, 5]. W ocenie autorów listu zasadne byłoby zatem dokonanie pilnej aktualizacji ww. zaleceń.

Autorzy deklarują brak konfliktu interesów.

We have read with great interest the paper prepared by the research team from Bialystok describing the possibilities of using vitreous humour as an alternative material for determining alcohol concentration in human corpses [1]. Statistical analysis carried out by the authors in a relatively small study group (considering the type of material concerned) did not show significant differences between the concentration of ethanol in vitreous humour and venous blood. Spearman’s correlation between the concentration of ethyl alcohol in the studied materials was r = 0.96; p < 0.01.
Obviously, the problem addressed in the cited paper is not new, and it has been repeatedly discussed in the medicolegal literature, which is noted by the authors themselves in their references to papers authored, for example, by Prof. Franciszek Trela. The diagnostic value of this type of biological material (especially for the simultaneous testing of blood and urine samples) was thus proven again. The usefulness of vitreous humour for forensic toxicological analyses has also been discussed recently in the Archives of Forensic Medicine and Criminology by a team from the Department of Forensic Medicine, Wroclaw Medical University [2]. Already then, both the Editor and the Reviewers raised the issue of the „alternative character” of this material, indicating that it is routinely collected and examined in academic institutions.
In view of the above, we find it quite surprising that the current version of the „Recommendations of the Polish Society of Forensic Medicine and Criminology on the collection of post-mortem material for toxicological analysis” fails to include any references to vitreous humour [3]. What is more, other alternative materials such as bone marrow or adipose tissue (useful for confirming the intake of lipophilic new psychoactive substances) also deserve to be considered and discussed in the Recommendations which, in their current version, are simply outdated [4, 5]. Consequently, it is the belief of the authors of this letter that the text of the Recommendations needs an urgent update.

The authors declare no conflict of interest.

Piśmiennictwo
References

1. Szeremeta M, Mironiuk E, Janica M, Drobuliakova P, Lomperta K, Szczypek M, Niemcunowicz-Janica A. Wykorzystanie ciała szklistego oka jako alternatywnego materiału do oznaczania alkoholu w zwłokach ludzkich. Arch Med Sadowej Kryminol 2018; 68: 108-118.
2. Markowska J, Szopa M, Zawadzki M, Piekoszewski W. Ciało szkliste oka – rutynowy czy alternatywny materiał do badań w medycynie sądowej. Arch Med Sadowej Kryminol 2017; 68: 201-213.
3. Zalecenia PTMSiK w sprawie pobierania materiału sekcyjnego do badań toksykologicznych. http://www.ptmsik.pl (dostęp: 17.09.2018).
4. Wietecha-Posłuszny R, Lendor S, Garnysz M, Zawadzki M, Kościelniak P. Human bone marrow as a tissue in post-mortem identification and determination of psychoactive substances – screening methodology. J Chromatogr B Analyt Technol Biomed Life Sci 2017; 1061-1062: 459-467.
5. Pieprzyca E, Kulikowska J, Korczyńska M, Nowicka J, Skowronek R. Alternatywne materiały biologiczne w badaniach w kierunku obecności syntetycznych kannabinoidów. 35 Konferencja Toksykologów Sądowych, Szczecin 9–11.05.2018, materiały konferencyjne; 82-83 [P5].

Adres do korespondencji

Rafał Skowronek
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej
i Toksykologii Sądowo-Lekarskiej
Wydział Lekarski w Katowicach
Śląski Uniwersytet Medyczny
ul. Medyków 18
40-752 Katowice, Polska
e-mail: rafal-skowronek@wp.pl

Address for correspondence

Rafał Skowronek
Chair and Department of Forensic Medicine
and Forensic Toxicology
School of Medicine in Katowice
Medical University of Silesia
18 Medyków St.
40-752 Katowice, Poland
e-mail: rafal-skowronek@wp.pl

Nadesłano: 19.09.2018
Zaakceptowano: 10.10.2018

Submitted: 19.09.2018
Accepted: 10.10.2018