Czy nasilenie objawu Raynauda koreluje z obrazem klinicznym twardziny układowej?
Autor: Alicja Kostecka
Data: 18.10.2018
Źródło: AK/Evolving symptoms of Raynaud's phenomenon in systemic sclerosis are associated with physician and patient-reported assessments of disease severity. Arthritis Care Res (Hoboken). 2018 Aug 21.
Objaw Raynauda (OR) należy do podstawowych manifestacji klinicznych twardziny układowej i zwykle poprzedza wystąpienie kolejnych objawów choroby. OR odzwierciedla zaburzenia w zakresie mikrokrążenia, które związane są z patomechanizmem choroby.
U chorych poza okresami skurczu naczyń, kiedy to występują zaburzenia przepływu krwi w obrębie palców, ewentualne zmiany mogą być niezauważalne, aż do momentu kiedy nasilenie OR spowoduje przetrwałe niedokrwienie i niedotlenienie tkanek oraz powstanie zmian na skórze palców w postaci owrzodzeń, martwicy i blizn. OR z uwagi na napadowy charakter jest trudny do oceny przez lekarza i/lub wykwalifikowany personel medyczny. Dlatego zwykle stosuje się specjalne dzienniczki i skale wizualne przeznaczone do samooceny przez pacjenta. Zwrócono uwagę, iż charakter OR może się zmieniać w przebiegu choroby (z uwzględnieniem liczby i częstości napadów oraz zmian zabarwienia skóry). Niektórzy chorzy natomiast określali swoje dolegliwości jako przetrwałe niedokrwienie, co utrudniało im określenie liczby napadów.
Pauling i wsp. ocenili dolegliwości związane z OR u 107 chorych z rozpoznaniem twardziny układowej na podstawie skal samooceny, które powstały w oparciu o informacje uzyskane od chorych oraz doświadczenia związane z prowadzeniem badań klinicznych. Dodatkowo stworzone zostały 4 hipotetyczne wzorce OR (dla ułatwienia przedstawiono je w postaci graficznej), z założeniem, iż OR początkowo ma charakter napadowy, gdzie między napadami funkcja naczyń jest prawidłowa, natomiast z czasem zmiany patologiczne ulegają utrwaleniu, z przetrwałymi zmianami unaczynienia palców, na które nakładają się napady OR. Chorzy deklarowali kolory zmian zabarwienia skóry (biały, niebieski, czerwony, fioletowy), czas trwania i częstość napadów oraz charakter napadów (wzorce A-D).
W przeprowadzonej analizie statystycznej zaobserwowano korelację wzorca OR z czasem trwania choroby, globalną oceną aktywności choroby oraz częstością i czasem trwania napadów. Zmiany charakteru objawu Raynauda wykazywały również związek z odczuwaniem dolegliwości z przewodu pokarmowego (w skali VAS pacjenta), ale nie były związane z odczuwaniem duszności. Uzyskany wynik jest poparciem tezy ewoluowania objawu Raynauda w przebiegu choroby wskutek progresji zmian naczyniowych.
Pauling i wsp. ocenili dolegliwości związane z OR u 107 chorych z rozpoznaniem twardziny układowej na podstawie skal samooceny, które powstały w oparciu o informacje uzyskane od chorych oraz doświadczenia związane z prowadzeniem badań klinicznych. Dodatkowo stworzone zostały 4 hipotetyczne wzorce OR (dla ułatwienia przedstawiono je w postaci graficznej), z założeniem, iż OR początkowo ma charakter napadowy, gdzie między napadami funkcja naczyń jest prawidłowa, natomiast z czasem zmiany patologiczne ulegają utrwaleniu, z przetrwałymi zmianami unaczynienia palców, na które nakładają się napady OR. Chorzy deklarowali kolory zmian zabarwienia skóry (biały, niebieski, czerwony, fioletowy), czas trwania i częstość napadów oraz charakter napadów (wzorce A-D).
W przeprowadzonej analizie statystycznej zaobserwowano korelację wzorca OR z czasem trwania choroby, globalną oceną aktywności choroby oraz częstością i czasem trwania napadów. Zmiany charakteru objawu Raynauda wykazywały również związek z odczuwaniem dolegliwości z przewodu pokarmowego (w skali VAS pacjenta), ale nie były związane z odczuwaniem duszności. Uzyskany wynik jest poparciem tezy ewoluowania objawu Raynauda w przebiegu choroby wskutek progresji zmian naczyniowych.
