Czy zmienia się sposób diagnozowania i leczenia astmy oskrzelowej?

Astma uważana była za chorobę dużych i średnich oskrzeli, co wiązało się z lokalizacją w nich głównej masy mięśniówki gładkiej. Prowadzone w ostatnich latach badania nad intensywnością zapalenia alergicznego na różnych piętrach drzewa oskrzelowego wykazały, że proces zapalny w astmie toczy się głównie w małych, obwodowych drogach oskrzelowych [1]. W konsekwencji leki przeciwzapalne, w tym głównie wziewne glikokortykosteroidy (WGKS), powinny być dostarczane przede wszystkim do oskrzeli o średnicy mniejszej niż 2 mm. Determinuje to wielkość optymalnej cząstki aerozolu tych leków. Wielkość cząstek aerozolu generowanego
z dostępnych urządzeń zawiera się w szerokim przedziale 10–1–50 µm. W dolnej części układu oddechowego (poniżej krtani) deponowane są cząstki o wielkości 1–10 µm, ale w przypadku leków przeciwzapalnych optymalny wydaje się taki aerozol, w którym dominowałyby cząstki drobne i ultradrobne, docierające do oskrzeli poniżej 7.–10. generacji. W klasycznych ciśnieniowych inhalatorach z dozownikiem (pMDI) frakcja drobnocząsteczkowa (< 5 µm) stanowi ok. 5–30% cząstek generowanych przy depozycji płucnej rzędu 10% i, w efekcie, biodostępności ustnej ok. 90%; dla inhalatorów proszkowych (DPI) depozycja stanowi 12–35% dawki uwolnionej (20–25% tzw. label dose pozostaje w urządzeniu) [2, 3]. W przypadku inhalatorów ciśnieniowych z nośnikiem HFA134a dawka dostarczona w postaci aerozolu o cząstkach drobnych (fine particle dose – FPD) może wynosić nawet 60%, co skutkuje depozycjami do 50% u idealnie przeszkolonych pacjentów [4]. W praktyce trzeba jednak brać poprawkę na błędy techniczne popełniane przez pacjentów w trakcie inhalacji z klasycznych pMDI.

Depozycja aerozolu zależy również od innych czynników, takich jak prędkość przepływu powietrza oraz budowa dróg oddechowych [5] oraz rodzaju nośnika. Podstawowymi nośnikami w pMDI były pierwotnie freony, np. chlorofluorokarbon (CFC). Ze względu na ich działanie niszczące ozonosferę i niezwykle długi okres półistnienia wycofano je z użycia, zastępując obojętnymi substancjami bezfreonowymi – hydrofluoroalkanami (HFA). Modyfikacja ta dodatkowo przyniosła szereg niespodziewanych efektów: zmieniając warunki generowania aerozolu w dyszy inhalatora, zwiększyła znacząco temperaturę aerozolu (z ok. –17°C do ok. +3°C), eliminując efekt zimnego freonu. Ponadto prawie czterokrotnie zmniejszyła się wartość pędu cząstek,...


View full text...