Czynniki ryzyka w raku piersi – świadomość i postawy kobiet w wieku około i pomenopauzalnym (45+) w Polsce

Wprowadzenie
Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym wśród kobiet w Polsce. Ponieważ nadal nie mamy pełnej wiedzy dotyczącej etiologii tej choroby, świadomość kobiet oraz ich postawy odnoszące się do kilku dobrze poznanych czynników zwiększających ryzyko raka piersi pełnią kluczową rolę w jego prewencji i wczesnym wykrywaniu.

Materiał i metody
W okresie od maja do sierpnia 2017 r. przeprowadzono ustrukturyzowany wywiad pośród 380 kobiet w Polsce (w wieku 45 lat i starszych). Losowo dobrana grupa badawcza składała się z kobiet, które miały lub mają raka piersi, oraz zdrowych kobiet, bez historii choroby. Badane kobiety zostały zapytane o ich wiedzę oraz postawy dotyczące czynników ryzyka w raku piersi. Zebrane dane zostały poddane analizie przy użyciu oprogramowania Microsoft Excel, biorąc pod uwagę również takie informacje, jak miejsce zamieszkania i poziom wykształcenia kobiet.

Wyniki
Najczęściej wskazywanymi przez kobiety czynnikami ryzyka, jako prawdopodobnie przyczyniającymi się do wystąpienia choroby, były: mutacje genowe – 60% (228), przedłużone stosowanie hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) – 49% (186) oraz nadwaga i otyłość 38% (137). Najrzadziej: późna ciąża – 12% (46), bezdzietność - 21% (80), spożywanie alkoholu – 26% (99). Swoją wiedzę dotyczącą raka piersi, jako dobrą lub bardzo dobrą oceniło 72% (274) badanych kobiet. W tej grupie tylko 41% (112) wskazało nadwagę i otyłość – jeden z najważniejszych czynników ryzyka. Tylko 26% wśród kobiet z wysoką samooceną wiedzy nt. choroby postrzegało spożywanie alkoholu jako czynnik ryzyka.

Wnioski
Wyniki badania sugerują, że edukacja w tej szczególnej grupie wiekowej kobiet powinna być bardziej efektywna i kładąca więcej nacisku na wiedzę dotyczącą czynników ryzyka w raku piersi.



Background
Breast cancer (BC) is the most common malignant cancer among women in Poland. As we do not have sufficient knowledge about origin of this disease, women’s awareness and attitudes concerning the few well-known BC risk factors play a key role in the prevention and early detection of BC.

Material and methods
The questionnaire was answered by 380 women, 45 years and older, in Poland between May and August 2017. This randomly selected research group included subjects with a prior history of BC, a current diagnosis of BC, and healthy women without any history of BC in the past. Women were asked about their knowledge and attitudes concerning BC risk factors. Collected data were analyzed using Microsoft Excel, taking into account place of residence and education level.

Results
Among probable BC risk factors, the most commonly indicated by the women were gene mutations (60%), long-term use of hormonal contraception (49%) and overweight and obesity (38%). The most rarely indicated factors were late full-term pregnancy (12%), childlessness (21%) and alcohol consumption (26%). About 72% of the respondents assessed their knowledge about BC as good or very good, but only 41% of this group indicated overweight and obesity - one of the strongest risk factors – as contributing to BC. Moreover, only 26% of women who assessed themselves as having a high level of knowledge perceived alcohol consumption as a risk factor.

Conclusions
Results suggest that education in this age group should be more efficient and more focused on raising awareness about well-known BC risk factors.