Depresja wywołana przez glikokortykoidy – rola układu dopaminergicznego i mikroRNA

Cel
Przedstawienie roli układu dopaminergicznego i mikroRNA w rozwoju depresji wywołanej terapią glikokortykoidami (GCs).

Poglądy
Glikokortykoidy są hormonami steroidowymi wydzielanymi przez nadnercza, a ich synteza jest regulowana przez układ podwzgórze–przysadka–nadnercza (HPA). Sekrecja GCs (kortyzolu u ludzi i kortykosteronu u gryzoni) zależy bezpośrednio od kortykotropiny wydzielanej z przysadki mózgowej oraz pośrednio od czynnika uwalniającego kortykotropinę – hormonu uwalnianego z jąder przyśrodkowych podwzgórza. Długotrwałe leczenie GCs zaburza funkcjonowanie osi HPA, obniża aktywność układu dopaminergicznego, hamuje neurogenezę w hipokampie i aktywuje jądra ciała migdałowatego, prowadząc do zwiększonej podatności na depresję. Jest to ważny problem, ponieważ GCs są powszechnie stosowane w leczeniu licznych schorzeń, m.in. zapalnych i autoimmunologicznych. Działanie GCs może być przynajmniej częściowo regulowane przez mechanizmy epigenetyczne (mikroRNA), jak również mikroRNA modulują produkcję GCs i odpowiedź komórkową na GCs.

Wnioski
Terapia GCs może prowadzić do zmian w aktywności układu dopaminergicznego (m.in. aktywności receptorów D2), które w istotny sposób przyczyniają się do zwiększonej predyspozycji wystąpienia depresji. Dodatkowo terapia GCs może powodować zmiany w aktywności mikroRNA (np. miR-124), co nasila objawy depresji. Poszukiwanie specyficznych zmian w ekspresji mikroRNA pozwoli na uzyskanie praktycznych klinicznie i łatwych do zastosowania biomarkerów depresji oraz nowych form farmakoterapii w depresji wywołanej przez GCs.



Purpose
Presentation of the role of the dopaminergic system and microRNAs in the development of depression after glucocorticoids (GCs) therapy.

Views
GCs are steroid hormones secreted by the adrenal glands, and their synthesis is regulated by the hypothalamic-pituitary- adrenal (HPA) axis. The secretion of GCs (cortisol in humans and corticosterone in rodents) is dependent directly on corticotropin, secreted from the pituitary gland and indirectly on the corticotropin-releasing factor, a hormone released from the paraventricular nuclei of the hypothalamus. Prolonged treatment with GCs disrupts the functions of the HPA axis, impairs the dopaminergic system, suppresses hippocampal neurogenesis and sensitizes the amygdala, leading to an increased susceptibility to depression. This is an important problem because GCs are commonly prescribed for a broad range of medical conditions, including inflammatory and autoimmune disorders. The action of GCs may be at least partially regulated by epigenetic mechanisms (microRNAs), in addition to which microRNAs modulate GCs production and cellular response to GCs.

Conclusions
The administration of GCs may lead to changes in dopaminergic system activity (e.g. D2 receptors activity), which significantly contribute to the predisposition to depression. Additionally, GCs therapy may cause changes in the activity of microRNAs (e.g. miR-124), which exacerbates symptoms of depression. Searching for specific changes in microRNA expression will provide clinically practical and easily applicable biomarkers of depression risk and new forms of pharmacotherapy in GC-induced depression.