Dermatologiczne powikłania zabiegu stawiania baniek

Introduction

Cupping is a therapeutic method known since prehistoric times. Currently, due to the lack of scientific evidence confirming the effectiveness of cupping therapy, it is perceived as a controversial element of alternative medicine [1]. According to the definition of the World Health Organization (WHO), the cupping procedure is based on the local effect of negative pressure created in an airtight vessel placed directly on the skin [2]. There are several classifications based on the treatment technique and equipment used. The selection of the treated area depends on the location of a specific ailment. Most often it is the upper part of the back [3]. Cupping is considered a relatively safe procedure. Most of the side effects are mild to moderate in severity, and they usually relate to blood cupping [4]. Immediately after the therapy, erythematous and edema lesions limited to the adhesion area of a cup are often observed, as well as ecchymoses resulting from vasodilatation and rupture of skin blood vessels [4, 5]. Sometimes secondary scars occur due to local burns. Other side effects include headache, dizziness, itching, fatigue, muscle tightness and stiffness, anemia, nausea, development of blisters and hematomas on the skin, discoloration, local pain, abscess formation, skin infections, insomnia and vasovagal syncope [6].

Objective

To present the side effect in the form of numerous blisters on the skin of the back where cups had been applied to the patient’s skin, and to discuss cutaneous complications of this therapeutic method.

Case report

A 85-year-old female patient with a history of arterial hypertension was consulted by her family doctor due to a wet cough with sparse expectoration lasting for about 2 weeks. In the patient’s back, 12 glass cups were placed asymmetrically on the skin of the back. After their removal, in the place of their adherence, vivid red and purple-purple swollen areas were observed, accompanied by numerous small blisters with well-tensed cover, filled with serous fluid (figs. 1 A, B). The patient denied pain and felt good. On an emergency basis, she was consulted by a dermatologist who recommended piercing the blisters and using hydrocortisone and oxytetracycline hydrochloride in an aerosol, and a cream containing zinc oxide, sucralfate, copper sulphate, zinc sulphate and allantoin. In addition, he pointed to the need to keep the lesions clean and to use sterile dressings, changed several times a day. The changes were quickly resorbed and the skin was gradually healing (figs. 1 C, D). Post-inflammatory hyperpigmentation was observed after 3 weeks (figs. 1 E, F).

Discussion

Currently, there is only low-quality evidence of the therapeutic effectiveness of cupping. Undoubtedly, the frequency of side effects of cupping may be significantly underestimated. This is due to the small number of clinical trials addressing this issue. In addition, the cupping procedure is usually done at home. Results of a systematic review by Kim et al. indicated that postoperative complications were rare [7]. In observational studies, anemia, panniculitis, and herpes virus infections were the most commonly reported. It was noticed that the factors increasing the risk of developing complications included: performing the procedure by a person without appropriate competences, using the therapy for too long, and using wet cups [7]. Similar conclusions were presented by Al-Bedah et al., who reviewed scientific reports published in the years 2000–2016 on the safety of cupping therapy. They showed that most of the side effects were short-term. The most common complications were: scarring, burns, headache, local and generalized pruritus, dizziness, fatigue, somnolence, increased pain, increased muscle tone, anemia, nausea, blistering, local hematomas, abscesses, skin infections caused by herpes simplex virus or mycobacteria, insomnia, stroke, cellulitis, acquired hemophilia, lipomas, hyperpigmentation, vasovagal syncope [6]. Mehta et al. noted that the type of complications depended on the type of cups, method of their application and frequency of procedures [5]. Iblher et al. described the risk of developing burns after placing fire bubbles and a subsequent necessity to undertake plastic surgery. This complication depends on the treatment technique used [8]. The literature emphasizes the necessity of preserving asepsis during treatments [9]. It is worth emphasizing that in the conducted randomized clinical trials, in which asepsis was followed during cupping therapy, no adverse effects were found [10, 11].

Conclusions

The presented case confirms the risk of developing side effects of cupping. Rapid and appropriate therapeutic intervention allowed for clinical improvement.

Conflict of interest

The authors declare no conflict of interest.

Wprowadzenie

Stawianie baniek to metoda terapeutyczna znana od czasów prehistorycznych. Z powodu braku dowodów naukowych potwierdzających skuteczność terapii bańkami jest postrzegana jako kontrowersyjny element medycyny niekonwencjonalnej [1]. Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia (World Health Organization – WHO) stawianie baniek polega na miejscowym działaniu podciśnienia wytworzonego w hermetycznym naczyniu przyłożonym bezpośrednio do skóry [2]. Istnieje kilka klasyfikacji uwzględniających technikę wykonywania zabiegów oraz wykorzystywanych urządzeń. Dobór okolicy poddawanej zabiegom zależy od lokalizacji określonej dolegliwości. Najczęściej jest to skóra pleców [3]. Terapia z zastosowaniem baniek jest uważana za względnie bezpieczną procedurę. Większość działań niepożądanych ma łagodne lub umiarkowane nasilenie i zazwyczaj dotyczą one zabiegów z wykorzystaniem baniek ciętych [4]. Bezpośrednio po terapii często obserwuje się ograniczone do pola przylegania bańki zmiany rumieniowe, obrzękowe oraz wybroczyny wynikające z wazodylatacji i pękania skórnych naczyń krwionośnych [4, 5]. Niekiedy dochodzi do powstania blizn wtórnych do miejscowego oparzenia. Do pozostałych działań niepożądanych należą: bóle i zawroty głowy, świąd, zmęczenie, napięcie i sztywność mięśni, niedokrwistość, nudności, rozwój pęcherzy i krwiaków na skórze, przebarwienia, miejscowe dolegliwości bólowe, tworzenie ropni, infekcje skórne i omdlenia wazowagalne [6].

Cel pracy

Przedstawienie działania niepożądanego w postaci licznych pęcherzy na skórze pleców w miejscu stawiania baniek u pacjentki oraz omówienie skórnych powikłań tej metody terapeutycznej.

Opis przypadku

Pacjentka, lat 85, z dodatnim wywiadem nadciśnienia tętniczego, z powodu utrzymującego się od około 2 tygodni wilgotnego kaszlu ze skąpym odkrztuszaniem bez innych dolegliwości w badaniu przedmiotowym i podmiotowym została skonsultowana przez lekarza rodzinnego, który zalecił terapię z zastosowaniem baniek. U pacjentki na skórze pleców niesymetrycznie przyłożono 12 baniek szklanych. Po ich usunięciu, w miejscu ich przylegania, zaobserwowano żywoczerwone i sinofioletowe, obrzęknięte pola, którym towarzyszyły liczne, drobne pęcherze o dobrze napiętej pokrywie, wypełnione płynem surowiczym (ryc. 1 A, B). Pacjentka negowała dolegliwości bólowe. W pilnym trybie ambulatoryjnie została skonsultowana przez dermatologa, który zalecił przekłucie pęcherzy i zastosowanie hydrokortyzonu i chlorowodorku oksytetracykliny w aerozolu oraz kremu zawierającego tlenek cynku, sukralfat, siarczan miedzi, siarczan cynku i alantoinę. Ponadto zalecił stosowanie jałowych opatrunków, zmienianych kilkakrotnie w czasie doby. Zmiany uległy szybkiej resorpcji, a skóra stopniowemu gojeniu (ryc. 1 C, D). Po 3 tygodniach obserwowano przebarwienia pozapalne (ryc. 1 E, F).

Omówienie

Obecnie dostępne są jedynie dowody naukowe o niskiej jakości, wskazujące na efektywność terapeutyczną zabiegów stawiania baniek. Niewątpliwie częstość występowania działań niepożądanych terapii bańkami może być znacznie zaniżona. Wynika to z niewielkiej liczby badań klinicznych, które podejmowałyby to zagadnienie. Ponadto procedura stawiania baniek przeważnie wykonywana jest w warunkach domowych. Wyniki przeglądu systematycznego dokonanego przez Kim i wsp. wykazały, że powikłania pozabiegowe występują rzadko [7]. W badaniach obserwacyjnych najczęściej odnotowywano niedokrwistość, zapalenie tkanki podskórnej oraz infekcje wirusami opryszczki. Zauważono, że do czynników zwiększających ryzyko rozwoju powikłań należą: wykonywanie zabiegu przez osoby nieprzeszkolone, stosowanie terapii przez zbyt długi czas oraz korzystanie z baniek mokrych [7]. Podobne wnioski przedstawili Al-Bedah i wsp., którzy dokonali przeglądu doniesień naukowych opublikowanych w latach 2000–2016 dotyczących bezpieczeństwa stosowania terapii bańkami. Autorzy stwierdzili, że większość działań niepożądanych miała charakter krótkotrwały. Najczęściej występującymi miejscowymi powikłaniami były: tworzenie pęcherzy, krwiaki, ropnie, zakażenia skóry wywołane przez wirusy opryszczki zwykłej lub mykobakterie, oparzenia, świąd oraz powstawanie blizn. Opisywano również liczne dolegliwości ogólne [6]. Mehta i wsp. zwrócili uwagę, że rodzaj powikłań zależy od rodzaju baniek, metody ich aplikacji oraz częstości przeprowadzania zabiegów [5]. Iblher i wsp. opisali ryzyko rozwoju oparzeń po stawianiu baniek ogniowych oraz późniejszą konieczność podejmowania działań z zakresu chirurgii plastycznej. Powikłanie zależy od zastosowanej techniki zabiegu [8]. W literaturze podkreśla się konieczność zachowania aseptyki w czasie zabiegów [9]. Warto podkreślić, że w przeprowadzonych badaniach klinicznych z randomizacją, w których stosowano się do zasad aseptyki, nie stwierdzono występowania działań niepożądanych [10, 11].

Wnioski

Przedstawiony przypadek potwierdza ryzyko rozwoju działań niepożądanych stawiania baniek. Szybka i odpowiednia interwencja terapeutyczna pozwoliła na uzyskanie poprawy klinicznej.

Konflikt interesów

Autorzy nie zgłaszają konfliktu interesów.

References/ Piśmiennictwo