eISSN: 1897-4309
ISSN: 1428-2526
Contemporary Oncology/Współczesna Onkologia
Current issue Archive Manuscripts accepted About the journal Supplements Addendum Special Issues Editorial board Reviewers Abstracting and indexing Subscription Contact Instructions for authors Publication charge Ethical standards and procedures
Editorial System
Submit your Manuscript
SCImago Journal & Country Rank
1/2002
vol. 6
 
Share:
Share:

Diagnostic value of cancer markers CEA, AFP, cathepsin D and cancer procoagulant (CP) in patients with lung and oesophagus cancer

Marek Kiluk
,
Ryszard Wiśniewski
,
Sławomir Dariusz Szajda
,
Zdzisław Skrzydlewski

Współcz Onkol (2002), vol. 6, 1, 9-11
Online publish date: 2003/04/02
Article file
- Wartość.pdf  [0.16 MB]
Get citation
 
 

WSTĘP


Badanie markerów nowotworowych, coraz częściej stosowane w diagnostyce onkologicznej, jest pomocne w wykrywaniu i ustalaniu stopnia zaawansowania klinicznego, radykalności zabiegu operacyjnego oraz w monitorowaniu leczenia [1, 2, 3, 4]. W przypadkach raka płuca i przełyku najczęściej oznaczanymi markerami są: antygen raka płaskonabłonkowego (SCC-Ag), fragment cytokeratyny 19 (CYFRA 21-1), specyficzna enolaza neuronowa (NSE) i antygen żołądkowo-jelitowy (CA 19-9) [5, 6, 7, 8]. Dotychczas mało poznana jest w tych przypadkach wartość diagnostyczna takich markerów jak: katepsyna D i prokoagulant nowotworowy (cancer procoagulant - CP).

Celem pracy jest ocena wartości diagnostycznej określania stężenia antygenu rakowo-płodowego (CEA) i alfa-fetoproteiny (AFP) oraz aktywności katepsyny D w surowicy krwi chorych z rakiem płuca i przełyku przed radioterapią oraz 6 tyg. i 2 mies. po radioterapii. Wykonano również wstępne określenie aktywności CP w badanych przypadkach.


MATERIAŁY I METODY


Badania przeprowadzono u 30 chorych z rakiem płaskonabłonkowym płuca oraz u 16 chorych z rakiem płaskonabłonkowym przełyku (potwierdzonym badaniem histopatologicznym) w stopniu zaawansowania IIIa-b przed radioterapią oraz 6 tyg. i 2 mies. po radioterapii. Ocenę klinicznego zaawansowania przeprowadzono wg powszechnie stosowanej klasyfikacji TNM. Badanie CEA, AFP, katepsyny D i CP przeprowadzono w surowicy krwi pobranej w sposób typowy od pacjentów na czczo z żyły łokciowej. Krew po wykrzepieniu wirowano, a otrzymaną surowicę przechowywano w stanie zamrożenia w -70oC. Markery CEA i AFP oznaczono na analizatorze IMX firmy Abbot. Aktywność katepsyny D wyrażono ilością uwolnionej tyrozyny w nM Tyr/ml 2h oznaczonej metodą Folina-Ciocalteau w modyfikacji miedziowej [9]. Aktywność CP określono metodą koagulacyjną i wyrażono ją czasem krzepnięcia w sekundach [10]. Wyższa aktywność CP powodowała skrócenie czasu krzepnięcia wyrażonego w sekundach (s).


WYNIKI


Wyniki badań przedstawione w tab. wskazują, że w surowicy krwi ludzi z rakiem płuca średnie stężenie CEA przed radioterapią oraz 6 tyg. i 2 mies. po leczeniu odpowiednio wynosi: 6,9 ng/ml, 5,8 ng/ml i 3,1 ng/ml, natomiast stężenie AFP ma odpowiednio wartości: 9,0 ng/ml, 8,6 ng/ml i 7,6 ng/ml. Wartości prawidłowe stężenia CEA i AFP mieszczą się w granicach: 0,0-3,0 ng/ml i 0,0-8,6 ng/ml. Aktywność katepsyny D w badanych przypadkach wynosi: 60,3 nM Tyr/ml/2h, 54,0 nM Tyr/ml/2h i 57,4 nM Tyr/ml/2h przy wartości prawidłowej enzymu w granicach 44,2-58,4 nM Tyr/ml/2h. Aktywność prokoagulantu nowotworowego (CP) przed leczeniem wynosi 156 s. Natomiast wartość prawidłowa wynosi 300 s. W surowicy krwi chorych z rakiem przełyku przed leczeniem oraz 6 tyg. i 2 mies. po radioterapii stwierdzono następujące stężenia CEA: 6,3 ng/ml, 5,2 ng/ml, 3,0 ng/ml, AFP: 8,8 ng/ml, 8,0 ng/ml i 7,3 ng/ml. Aktywność katepsyny D odpowiednio wynosi: 46,1 nM Tyr/ml/2h, 48,4 nM Tyr/ml/2h i 51,6 nM Tyr/ml/2h. Aktywność CP w badanych przypadkach przed leczeniem ma wartość 88 s.


DYSKUSJA


Antygen rakowo-płodowy (CEA) jest jednym z najczęściej oznaczanych markerów w przypadkach chorób nowotworowych [1, 2, 3, 11]. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że również w raku płuca i przełyku badanie stężenia CEA posiada wartość diagnostyczno-prognostyczną. Stężenie tego markera przed radioterapią było podwyższone przeszło 2-krotnie w porównaniu z wartościami prawidłowymi. Wzrost stężenia CEA stwierdzono u 48 proc. chorych z rakiem płuca i 45 proc. chorych z rakiem przełyku.
Zarówno w przypadku raka płuca, jak i przełyku poziom CEA 6 tyg. po leczeniu obniżył się, a 2 mies. po radioterapii osiągnął wartość prawidłową. Z uzyskanych danych wynika, że badane stężenie CEA w przypadku raka płuca i raka przełyku ma dużą wartość w ocenie skuteczności leczenia. Na przydatność oznaczania CEA w ocenie skuteczności leczenia wskazują również doniesienia innych badaczy [12]. Z badań Goslina i wsp. [13] wynika, że przyczyną wzrostu stężenia CEA w surowicy jest jego wytwarzanie przez komórki nowotworowe i przenikanie do krwiobiegu. Nieużyteczne diagnostycznie jest natomiast oznaczanie AFP w przypadkach raka płuca i przełyku, ponieważ stwierdzone stężenie tego markeru nie odbiega w istotny sposób od wartości prawidłowych.

Jak wykazały przeprowadzone badania, aktywność katepsyny D w surowicy krwi chorych z rakiem płuca i przełyku jest zbliżona do wartości prawidłowych. Z doniesień literaturowych wynika, że w homogenatach tkanek nowotworowych występuje wysoka aktywność katepsyny D [14, 15], natomiast w surowicy krwi stwierdzono wzrost aktywności katepsyny D u chorych z marskością wątroby i nowotworami wątroby oraz brak takiego wzrostu w przypadkach raka sutka [16]. Można przypuszczać, że przechodzenie katepsyny D z komórek nowotworowych do krwi ma miejsce jedynie w przypadkach znacznych rozmiarów guza, zwłaszcza gdy ulega on martwicy i rozpadowi. W innych przypadkach przedostające się do krwi niewielkie ilości katepsyny D są znacznie rozcieńczone dużą objętością krwi i jej przyrost jest trudny do wykazania. Brak podwyższonej aktywności katepsyny D w surowicy krwi badanych chorych może też być spowodowany przez przeciwciała, inhibitory lub inne czynniki.

W diagnostyce i monitorowaniu leczenia chorych obarczonych nowotworem użyteczne może być oznaczanie aktywności nowego markeru - prokoagulantu nowotworowego (CP) [17, 18]. Stwierdzona wysoka aktywność CP w surowicy krwi pacjentów z rakiem płuca i przełyku przed leczeniem, w porównaniu z osobami zdrowymi wskazuje, że badanie aktywności tego enzymu może być wykorzystane w diagnostyce onkologicznej.



WNIOSKI



Przed radioterapią stężenie CEA i aktywność CP w surowicy krwi badanych pacjentów były 2-krotnie wyższe w porównaniu do wartości prawidłowych.

Po radioterapii stężenie CEA w surowicy krwi pacjentów wracało do wartości prawidłowych.

Z badanych markerów wartość diagnostyczną w przypadkach raka płuca i przełyku ma tylko CEA i CP.


PIŚMIENNICTWO

1. Nikliński J, Furman M. Clinical tumor markers in lung cancer. Eur J Cancer Prev 1995; 4: 129-32.
2. Sedlaczek P, Harłozińska A, Goluda M, Gryboś M, Bar J. Ocena roli TPS i CA 125 w monitorowaniu raka jajnika. Nowotwory 1998; 48: 867-78.
3. Safianowska A, Grubek-Jaworska H, Droszcz P, Rybus L, Dąbrowski A, Zwolska Z, Matysiak W, Chazan R. Stężenie CEA, przeciwciał skierowanych przeciw antygenom prątkowym oraz aktywność ACE w surowicy i w DALF chorych na sarkoidozę, gruźlicę i raka płuca - wyniki wstępne. Pneumonol Alergol Pol 2001; 69: 5-13.
4.Szymendera JJ, Góżdż SS. Rola krążących markerów nowotworowych w diagnostyce i monitorowaniu leczenia chorych na nowotwory. Nowotwory 1995; 45: 369-83.
5. Tas F, Aydiner A, Topuz E, Yasasever V, Karadeniz A, Saip P. Utility of the serum tumor markers: CYFRA 21-1, carcinoembryonic antigen (CEA), and squamous cell carcinoma antigen (SCC) in squamous cell lung cancer. J Exp Clin Cancer Res 2000; 19: 477-81.
6. Kozłowski M, Nikliński J, Furman M. Przydatność badań markerów CEA, SCC-Ag, CA 19-9, CYFRA 21-1 u chorych na raka przełyku. Markery Nowotworowe 1995; 14-15. X., 44.
7. Nikliński J, Furman M, Kozłowski M, Laudański J, Kurzyna A. Analiza nowego biomarkera nowotworowego CYFRA 21-1 u chorych z rakiem płuca leczonych operacyjnie, badania porównawcze z CEA, SCC-Ag i TPA. W: Wiechowski S. (red.). Wybrane zagadnienia z chirurgii. 1995; 325-7.
8. Rastel D, Comoy E, Levasseur Ph. Pre and post operative values of CYFRA 21-1, CEA, SCC, TPA and NSE in primary lung cancer. Markery nowotworowe 1993; 14-15. X., 44.
9. Barrett AJ. Cathepsin D and other carboxylproteinases. In: Barrett AJ (ed). Proteinases in mammalian and tissues. North-Holland Publishing Company, Amsterdam, New York, Oxford 1977; 240-3.
10. Gordon SG, Benson B. Analysis of serum CP activity and its possible use as a tumor marker. Thrombos Res 1989; 56: 431-40.
11. Salgia R, Harpole D, Herndon JE, et al. Role of serum tumor markers CA 125 and CEA in non-small cell lung cancer. Anticancer Res 2001; 21: 1241-6.
12. Bąbrowicz D, Michałowicz E, Słowik-Gabrylewska A, Gładysz K, Bąbrowicz J. Antygen karcino-embrionalny w raku oskrzelowym. Badania radioimmunologiczne surowicy krwi w przebiegu leczenia. Immunol Pol 1985; 10: 331-43.
13. Goslin RH, Skarin A, Zamcheck N. Carcino-embrionic antigen, a useful monitor of therapyof small cell lung cancer. JAMA 1981; 246: 2173-6.
14. Kiluk M, Skrzydlewski Z, Kiluk A, Woroniecki A, Rucińska M, Kozłowski L. Aktywność katepsyny D w nowotworach przewodu pokarmowego. Pol Merk Lek 1997; 2: 307-8.
15. Leto G, Gebbia N, Rausa L, Tumminello FM. Cathepsin D while malignant progressiof neoplastic disease. Anticancer Res 1992; 12: 235-48.
16. Brouiliet JP, Hanslick B, Mandelonde T, Pivot M, Grenier J, Blanc F, Rochefort H. Increased plasma cathepsin D concentration in hepatic carcinoma and cirrhosis but not in breast cancer. Clin Biochem 1991; 24: 491-6.
17. Gordon SG, Cross BA. An enzyme - liked immunosorbent assay for cancer procoagulant and its potential a new tumor marker. Cancer Res 1990; 50: 6229-34.
18. Kożuszko B, Skrzydlewski Z, Kozłowski M, Snarska J. Wartość diagnostyczna badania aktywności prokoagulanta nowotworowego w przypadkach raka żołądka i raka przełyku. Pol Merkuriusz Lek 2001; 10: 143-4.


ADRES DO KORESPONDENCJI

mgr Sławomir Szajda
Samodzielna Pracownia Ogólnej Analityki Klinicznej
ul. Mickiewicza 2C
15-230 Białystok
tel. (085) 742 20 21 w. 2251
















































Copyright: © 2003 Termedia Sp. z o. o. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/), allowing third parties to copy and redistribute the material in any medium or format and to remix, transform, and build upon the material, provided the original work is properly cited and states its license.
Quick links
© 2024 Termedia Sp. z o.o.
Developed by Bentus.