Diagnostyka i postępowanie w bólach brzucha – polskie stanowisko ekspertów

Ból brzucha jest jednym z najczęstszych objawów zgłaszanych w gabinetach lekarskich, a jego występowanie w populacji sięga nawet 81%. Ze względu na złożoną etiologię może mieć podłoże zarówno organiczne, jak i czynnościowe, co stanowi prawdziwe wyzwanie. Diagnostyka bólu brzucha powinna obejmować dokładny wywiad lekarski, badanie przedmiotowe oraz badania laboratoryjne i obrazowe w celu różnicowania potencjalnych przyczyn. Na szczególną uwagę zasługuje ból brzucha o nasileniu łagodnym do umiarkowanego, którego występowanie jest najczęstsze. Farmakoterapia takiego bólu brzucha stanowi kluczowy element leczenia i powinna być oparta przede wszystkim na zastosowaniu leków rozkurczowych, a w razie ich nieskuteczności – przeciwbólowych lub połączeniu obu. Ich dobry profil bezpieczeństwa umożliwia stosowanie w ramach samoleczenia, ale z pewnością wymaga poprawy edukacji pacjentów w kontekście obecności objawów alarmowych i konieczności zgłoszenia się do lekarza. Ponadto skuteczną opcją, szczególnie w przypadku przewlekłego bólu brzucha, mogą być leki przeciwdepresyjne z grupy inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny lub trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych. Celem artykułu jest opracowanie definicji i algorytmu postępowania diagnostyczno-leczniczego dla lekarzy oraz algorytmu samoleczenia dla pacjentów.

Abdominal pain is one of the most common symptoms reported in medical offices, with its prevalence in the population reaching up to 81%. Due to its complex etiology, it can have both organic and functional origins, which represents a clinical challenge. The diagnosis of abdominal pain should include a thorough medical history, physical examination, and laboratory and imaging tests to differentiate potential causes. Special attention should be given to abdominal pain of mild to moderate intensity, which is the most frequent. Pharmacotherapy for such abdominal pain is a key element of treatment and should primarily rely on the use of antispasmodic medications, and in cases of ineffectiveness, pain relievers or a combination of both. Their high safety profile enables their use in self-treatment by patients, but certainly requires improvement in patient education regarding the presence of alarm symptoms and the necessity of medical consult. Additionally, an effective option, particularly in cases of chronic abdominal pain, may be antidepressants from the class of serotonin-norepinephrine reuptake inhibitors or tricyclic antidepressants. The aim of this article is to develop definitions, a diagnostic and therapeutic management algorithm for physicians, and a selftreatment algorithm for patients.