Diagnostyka obrazowa i wady serca
Zwężenie zastawki aortalnej – podstawy patomorfologiczne rozwoju choroby

Proces starzenia prowadzi do szeregu zmian strukturalnych i czynnościowych w obrębie układu krążenia [1]. Niezależnie od występowania chorób towarzyszących, u większości starszych osób obserwuje się szereg charakterystycznych zmian strukturalnych w sercu i naczyniach krwionośnych. Jedną z najważniejszych jest zmniejszenie elastyczności i zwiększenie sztywności naczyń tętniczych [1, 2]. Naczynia stają się wydłużone i kręte. Cechują się poszerzeniem światła oraz pogrubieniem ściany, zwłaszcza w obrębie blaszki wewnętrznej (intima ) i środkowej (media) [3].

Zmiany w obrębie aorty i dużych naczyń tętniczych prowadzą do zwiększenia obciążenia następczego lewej komory serca, podwyższenia skurczowego ciśnienia tętniczego oraz przerostu i innych zmian w obrębie mięśniówki lewej komory serca, co z kolei powoduje wydłużenie okresu relaksacji lewej komory podczas rozkurczu [1, 2, 4, 5]. Dochodzi ponadto do zmniejszenia liczby komórek rozrusznikowych serca i tym samym do zwolnienia częstości pracy serca oraz do utraty pewnej liczby miocytów i przerostu pozostałych [4]. Zwłóknienie szkieletu łącznotkankowego serca wiąże się ze zwapnieniem zastawki aortalnej i korzenia aorty oraz uszkodzeniem pęczka Hisa [1]. Prowadzi to w konsekwencji do zmniejszenia reaktywności na stymulację beta-adrenergiczną, zmniejszenia odpowiedzi ze strony baroreceptorów i chemoreceptorów oraz wzrostu stężenia krążących katecholamin [1, 2, 4]. Wszystkie te zmiany stanowią „morfologiczny substrat” dla: izolowanego skurczowego nadciśnienia tętniczego, zaburzeń fazy rozkurczu i niewydolności serca, zaburzeń przewodzenia wewnątrzsercowego oraz zwapnienia zastawki aorty, a więc chorób często obserwowanych u osób w podeszłym wieku [1].

Zmiany o charakterze degeneracyjnym w obrębie zastawki aorty, jak podają Rajamannan i wsp. [6], zostały opisane po raz pierwszy w 1854 r. przez irlandzkiego lekarza i naukowca Williama Stokesa (1804–1878) w dziele pod tytułem The diseases of the heart and aorta. Autor zaobserwował, że wskutek zwapnienia średnica zastawki może być zwiększona lub zmniejszona. Opisał także, że wzdłuż zastawki występują ogromne „skostniałe” narośla, powodujące jej zniszczenie oraz że na komorowej powierzchni zastawki może występować złóg „miażdżycowy”, któremu często towarzyszy tłuszczowe zwyrodnienie serca [6]. Kolejne opisy przedstawili Osler [7] w roku 1886 i Monckeburg [8] w roku 1904. W tej ostatniej pracy po raz pierwszy pojawia się opis zwężenia...


Pełna treść artykułu...