Diagnostyka różnicowa zmian przedrakowych: polipy i zespoły polipowatości jelita (zespoły polipów uwarunkowane dziedzicznie)

1. Wstęp

Badanie kolonoskopowe ze względu na swoją dostępność i coraz doskonalszą technikę stanowi podstawową metodę w diagnozowaniu i usuwaniu zmian przedrakowych w jelicie grubym i dystalnym odcinku jelita krętego. Coraz częściej też kolonoskopia jest wykorzystywana w programach badań przesiewowych w kierunku wczesnego wykrywania raka jelita grubego. Tak dzieje się również w Polsce, gdzie program badań przesiewowych jest prowadzony od 2000 r., jako jeden z pierwszych w Europie. Lekarz endoskopista identyfikuje i w miarę możliwości usuwa polipy i zmiany polipowate z jelita. Jest to jeden z podstawowych materiałów we współczesnej diagnostyce biopsyjnej. Określenie „polip” odnosi się jedynie do makroskopowej oceny wyniosłości śluzówki. Zmiany te mogą być uszypułowane, półuszypułowane, siedzące lub nawet płaskie i na tej podstawie są kwalifikowane przez endoskopistę zgodnie z obowiązującymi wytycznymi, przede wszystkim klasyfikacją paryską z 2002 r. Cechy makroskopowe bywają dość charakterystyczne dla konkretnego typu polipa, jednak dopiero diagnoza patomorfologiczna jednoznacznie określa typ polipa, a co za tym idzie – zagrożenie przemianą złośliwą, i determinuje dalsze postępowanie profilaktyczne i terapeutyczne. Należy zauważyć, że oprócz zmian przedrakowych, które zwiększają ryzyko rozwoju raka jelita grubego, w jelicie występują też polipy nienowotworowe i hamartomatyczne, które nie złośliwieją, ale są sygnałem ostrzegawczym dla częstszego nowotworzenia w obrębie przewodu pokarmowego i poza nim. Morfologicznie polipy jelita grubego dzieli się na zmiany nabłonkowe, zapalne i związane z zaburzeniami ukrwienia. Istnieje także grupa nowotworowych zmian nienabłonkowych, ktore zostały przedstawione w innym rozdziale niniejszego opracowania (patrz rozdział Nowotwory i rozrosty mezenchymalne ściany przewodu pokarmowego). Badanie morfologiczne stanowi podstawę podziału polipów jelita, zmiany te zaś wiążą się z różnie wysokim ryzykiem rozwoju zmiany złośliwej, na drodze różnych szlaków genetycznych przemian. Polipy mogą występować jako zmiany pojedyncze lub w zespołach polipowatości jelita grubego i cienkiego. Poniżej przedstawiono zasady morfologicznej diagnostyki różnicowej polipów jelita grubego opartej na klasyfikacji Światowej Organizacji Zdrowia (World Health Organization – WHO, 2010).

2. Polipy nabłonkowe jelita grubego

2.1. Gruczolaki jelita grubego

Gruczolak jelita grubego jest łagodnym nowotworem wywodzącym się...


View full text...