Diagnoza i leczenie bezsenności u osób starszych

Duże rozpowszechnienie bezsenności sprawia, że staje się ona coraz częstszym powodem zgłaszania się pacjentów po poradę lekarską. Celem artykułu jest przedstawienie zasad diagnozowania i leczenia bezsenności u osób starszych z uwzględnieniem przede wszystkim metod niefarmakologicznych.

Zalecenia na temat leczenia bezsenności wskazują, że objawowe leczenie farmakologiczne jest wskazane głównie w leczeniu krótkotrwałych problemów ze snem. W przypadku bezsenności przewlekłej zaleca się, aby każdy pacjent otrzymał leczenie w formie terapii poznawczo-behawioralnej bezsenności (cognitive behavioral therapy for insomnia – CBT-I), która jest krótkoterminową, ustrukturyzowaną metodą leczenia. Jej podstawą są techniki behawioralne wzmacniające homeostatyczną potrzebę snu oraz okołodobowy rytm snu i czuwania. Ze względu na ograniczoną dostępność CBT-I powinna być wprowadzana w modelu stopniowanej opieki medycznej nad pacjentami z bezsennością, tzn. jako podstawowa interwencja początkowo powinny być stosowane broszury edukacyjne oraz dzienniki snu.

W leczeniu bezsenności wykorzystuje się wiele grup leków. Można wśród nich wyróżnić bezpieczne, ale wówczas mniej silne w działaniu, w przypadku których konieczna jest choć częściowa współpraca pacjenta w stosowaniu leczenia niefarmakologicznego. Do takich leków należą: melatonina o powolnym uwalnianiu (melatonina PR), w przypadku której zalecany czas leczenia wynosi 3–13 tygodni; leki nasenne o niższym stężeniu maksymalnym we krwi i krótszym okresie półtrwania; małe dawki sedatywnych leków przeciwdepresyjnych oraz przeciwpsychotycznych. Jednym z powodów zalecania CBT-I jako podstawowej metody leczenia bezsenności jest to, że dzięki niej małe dawki leków nasennych i sedatywnych stają się skuteczne.