Doświadczanie lęku u osoby z diagnozą schizofrenii – opis na podstawie interpretacyjnej analizy fenomenologicznej

Wstęp
Osoby z diagnozą schizofrenii doświadczają lęku o podobnym nasileniu jak osoby z diagnozą zaburzeń lękowych oraz znacznie częściej i silniej niż osoby zdrowe. Lęk jest związany z takimi negatywnymi konsekwencjami, jak gorsze funkcjonowanie społeczne, zwiększone ryzyko nawrotu objawów i większe ryzyko samobójstwa. Celem niniejszego badania był opis wraz z jakościową analizą doświadczania lęku u osoby z diagnozą schizofrenii.

Materiał i metody
Przeprowadzono częściowo ustrukturowany wywiad na temat doświadczania lęku z 26-letnią kobietą, która od sześciu lat ma diagnozę schizofrenii paranoidalnej. W badaniu wykorzystano szeroko stosowaną jakościową metodę analizy danych – interpretacyjną analizę fenomenologiczną (Interpretative Phenomenological Analysis – IPA).

Wyniki
Na podstawie przeprowadzonej rozmowy wyodrębniono pięć głównych tematów: (1) objawy pozytywne jako źródło lęku w psychozie, (2) powody, dla których lęk w psychozie jest szczególnie trudnym doświadczeniem, (3) lęk w remisji, (4) radzenie sobie z lękiem, (5) wgląd.

Wnioski
Badanie ilustruje sposób przeżywania lęku u osoby z diagnozą schizofrenii. Dla uczestniczki badania lęk w psychozie jest silniejszy i trudniejszy do przezwyciężenia niż lęk w remisji, ze względu na: treści prześladowcze urojeń, poczucie utraty kontroli, brak krytycyzmu do treści lękowych oraz towarzyszące myśli samobójcze. Istotnymi aspektami radzenia sobie z lękiem psychotycznym mogą być: krytyczne spojrzenie na objawy psychotyczne, poczucie kontroli nad lękiem oraz wsparcie ze strony otoczenia. Uczestniczka rozmowy wskazuje, że siła jej lęku w remisji jest na podobnym poziomie jak u zdrowej, lękliwej osoby. Wyjątkiem są sytuacje, kiedy lęk w remisji jest wywołany przez miejsca i wspomnienia z okresu psychozy, co wpisuje się w koncepcję postpsychotycznego zaburzenia stresowego pourazowego (PTSD). Badanie może stanowić punkt wyjścia do dalszych eksploracji ilościowych.



Introduction
People with schizophrenia diagnosis experience anxiety in similar severity as people with anxiety disorders diagnosis and much more often and stronger than healthy individuals. Anxiety is associated with negative consequences such as worse social functioning, increased risk of symptom recurrence and a higher risk of suicide. The aim of this study was a description and qualitative analysis of the experience of anxiety in a person diagnosed with schizophrenia.

Material and methods
A partially structured interview was conducted with a 26-year-old woman, who has been diagnosed with paranoid schizophrenia for six years. The study uses a qualitative method of data analysis – Interpretative Phenomenological analysis (IPA).

Results
Basing on the interview, five main subjects were extracted: (1) positive symptoms as a source of anxiety in psychosis, (2) the reasons why anxiety in psychosis is a particularly difficult experience, (3) anxiety in remission, (4) dealing with anxiety, (5) insight.

Conclusions
Anxiety in psychosis is stronger and harder to deal with it comapred with anxiety in remission. The fear during psychosis is, for our interlocutor, particularly difficult due to persecutory delusions, feelings of loss of control, lack of criticism and suicidal thoughts. Important aspects of dealing with psychotic anxiety can be: a critical look at psychotic symptoms, feelings of control over anxiety and support from the environment. Our interlocutor compared anxiety experienced during remission to anxiety of healthy but neurotic individuals. In addition, anxiety in remission in a person with a diagnosis of schizophrenia can be triggered by places and memories of the period of psychosis, which supports the concept of postpsychotic PTSD.