Dwa oblicza osteoporozy i złamań – realia polskie

Podstawową potrzebą diagnostyki osteoporozy i prognozowania złamań jest poznanie relacji pomiędzy masą kostną a złamaniami. Do niedawna spadek masy kostnej obarczano prawie wyłączną odpowiedzialnością za osłabienie wytrzymałości kości predysponujące do złamań już po niewielkim urazie. Wprawdzie podnoszono, chociaż z różnym nasileniem, że na wytrzymałość mechaniczną kości składają się jej cechy ilościowe i jakościowe, ale tylko te pierwsze są łatwe do zmierzenia i one były głównie badane. O przyczynach złamań niezależnych od masy kostnej dowiadujemy się jedynie z badań epidemiologicznych.


Na podstawie badań retrospektywnych, wykonanych w aglomeracji Białegostoku (BOS) [1, 2] i w trzech północno-wschodnich województwach Polski (PWP-OS) [3] oraz dwóch największych badań prospektywnych, holenderskiego [4] i amerykańskiego [5], próbujemy określić, czy istnieje polska specyfika w czynnikach sprzyjających złamaniom kości u kobiet po menopauzie. Szczegóły metodyczne zostały opisane w pracach oryginalnych i w publikacji Osteoporoza a złamania [6].
Próba odpowiedzi na to pytanie wiedzie poprzez zaznajomienie się ze strukturą i rozkładem wieku naszych pań, dystrybucją BMD o T-score – 2.5, dystrybucją złamań w poszczególnych przedziałach wieku, poprzez zdobycie informacji, przy jakiej masie kostnej wystąpiło złamanie, jakie czynniki ryzyka oddziałują na nas, czy wpływają one na masę kostną, poprzez rozdzielenie informacji, jakie zjawiska i zagrożenia niesie ze sobą wiek, a jakich doznaje reprezentatywna dla całej populacji kobiet po 45. roku życia, najliczniejsza jej część.

Podstawową przeszkodą w ocenie czynników, które wpłynęły na ryzyko złamań, bo jest najistotniejszą informacją dla działań zapobiegawczych, jest brak badań prospektywnych w Polsce, śledzących jednocześnie w ciągu kilku lat zarówno zmiany w BMD, jak i pojawianie się złamań i kojarzenie ich z rozpoznanymi jakościowo i ilościowo czynnikami ryzyka osteoporozy (T-score – 2.5) i złamań. Dysponujemy wyłącznie danymi ankietowymi oraz wynikami pomiarów BMD. Są to zatem badania retrospektywne, obarczone wieloma ułomnościami. Ale nawet przy takiej metodologii możemy wyrobić sobie pogląd o rozmiarach problemu i sformułować przesłanie wynikające z posiadanych danych.
Podstawą ocen demograficznych jest Rocznik statystyczny 1999, a więc z roku, w którym dokonywano losowej rekrutacji badania BOS, a nieco później –...


View full text...